In hoeverre heb jij een schaamtevrij leven? Voel jij je vaak aangevallen als anderen kritiek op je hebben? Stel je regelmatig je mening bij als anderen het niet met je eens zijn? Vertel jij jezelf dat je meer zoals hem of haar zou moeten zijn? Antwoord je meestal met “goed” “lekker” of “z’n gangetje” als iemand je vraagt hoe het gaat terwijl je je diep van binnen helemaal niet zo voelt? Dan kan het wel eens zo zijn dat schaamte hier de onderliggende driver is. En onwijs zonde, want hiermee verloochen je jezelf en leef je waarschijnlijk niet je authentieke leven.
Het goede nieuws is dat het gevoel van schaamte gepaard gaat met overtuigingen die je bent gaan geloven. Die mag je dus nu weer gaan loslaten. Je bent namelijk mens net als iedereen en daar hoef je je nooit voor te schamen. Makkelijker gezegd dan gedaan uiteraard, dus lees mee voor verdieping en inzicht in dit artikel.
Waar komt schaamte vandaan?
Schaamte is een van de diepste emoties die er bestaat en is aangeleerd. Als baby heb je namelijk geen schaamte, het ontstaat als gevolg van afwijzing, vernedering, pesten of afstoten. Het is een diep gevoel van er niet bij horen en niet waardig zijn in je eigen authenticiteit als mens. Als je je schaamt voel je je niet verbonden en wijs je als het ware jezelf af als persoon.
Schaamte ontstaat wanneer je in je overlevingsmechanisme zit en dient automatisch als bescherming. Een onveilige situatie spreekt dit mechanisme aan met als reactie fight, flight of freeze. Schaamte is de freeze, waarin je niet meer in beweging komt en veerkracht en verbinding verliest.
Schaamte vs. schuldgevoel
Schaamte wordt vaak in één adem genoemd met schuldgevoel, alleen is er echter een fundamenteel verschil. Schuldgevoel heeft betrekking op het gedrag dat je afkeurt (“ik heb iets slechts gedaan”) en bij schaamte keur je jezelf af als mens (“ik ben slecht”). Schuldgevoel heeft een functie en kan nuttig zijn als je inderdaad gedrag hebt vertoond dat niet matcht met je normen en waarden of met die van je cultuur. Schaamte kan daarentegen destructief zijn omdat je in essentie in gevecht gaat met jezelf.
Wat je over jezelf bent gaan geloven
Schaamte gaat dus over wat jij over jezelf bent gaan geloven. Het is namelijk niet de waarheid. Je bent het gaan geloven door de verkeerde boodschappen die je (in je jeugd) hebt ontvangen over wie jij bent als persoon. Dit kunnen zowel verbale als non-verbale boodschappen zijn geweest.
Daarnaast zit er ook onwijs veel collectieve schaamte in onze samenleving die generatie op generatie wordt doorgegeven. Schaamte rondom geaardheid, cultuur, huidskleur, geld, gevoelens, gedachtes, geld, seksualiteit. Alle onderwerpen waar taboe op heerst hebben zijn gerelateerd aan schaamte.
Verbale en non-verbale boodschappen
Verbale boodschappen als “je bent lelijk”, “als ik jou was zou ik niet in bikini gaan”, “echte mannen huilen niet” zorgen voor een gevoel van schaamte. In ieder geval zodra je gaat geloven dat dit waar is. Maar ook alle subtiele slogans in reclame waarbij ingespeeld wordt op dat er iets aan jou niet goed genoeg is, kunnen schaamte opwekken bijvoorbeeld ‘werk je rimpels weg’ of ‘verberg je buik met dit ondergoed’.
Non-verbale boodschappen zijn nog subtieler maar hierdoor niet minder destructief. Die blik van afkeuring, uitgelachen worden, genegeerd worden, geen aandacht krijgen, niet gehoord worden. Allemaal ervaringen met schaamte als gevolg zodra je ook werkelijk (onbewust) gelooft dat je het niet waard bent om gehoord en gezien te worden.
Schaamtevrij leven is mogelijk
Vrij zijn van schaamte is een enorme uitdaging in een samenleving waarin zoveel taboes zijn en je op dagelijkse basis boodschappen te zien krijgt die de schaamte juist in stand houden. Het is echter wel mogelijk om zonder schaamte te leven. En zoals met alles begint het ook hier met bewustzijn van je eigen schaamte. Onderzoek bij jezelf in welke gebieden in je leven jij schaamte ervaart.
Dat is confronterend omdat schaamte kan zorgen voor o.a. verdoven, wegstoppen, liegen, perfectionisme, isoleren, geheimen, stiekem gedrag, angst voor verbinding en oordelen. Deze dingen bij jezelf (h)erkennen kan namelijk ook weer schaamte veroorzaken waardoor je in een spiraal van schaamte en zelfdestructie terecht komt.
Verbinding is de sleutel
Het tegenovergestelde van schaamte, en dus ook het ingrediënt voor een schaamtevrij leven, is verbinding. Brené Brown schreef het al: “Shame cannot survive being spoken. It cannot survive empathy”. Zodra jij je schaamte een stem geeft in een veilige omgeving waarin het ontvangen wordt zonder oordeel, laat de schaamte jou los.
Die safe space is key. Een plek of persoon waar jij je kwetsbaar op kunt stellen, het gevoel hebt dat je erbij hoort, je gehoord voelt en eerlijk kunt zijn naar jezelf en anderen. Daarin begint het pad naar schaamtevrij leven. In essentie zijn we namelijk allemaal mensen en willen we allemaal gezien, gehoord en geaccepteerd worden, en juist door dat besef ontstaat die verbinding.
Schaamte
Duitse psychotherapeut Stephan Konrad Niederwieser zag hoezeer mensen in zijn praktijk met gevoelens van schaamte worstelen. Met dit praktische boek kun je het thema schaamte uitgebreid verder onderzoeken en jezelf ervan losmaken. En misschien daagt het je zelfs ook uit om schaamtelozer te worden.
Lees ook deze artikelen:
Schaam jij je vaak? Ontdek de diepere lagen van schaamte om jezelf te helen
Verborgen wonden: pijn loslaten die niet van jou is en heel jezelf van schaamte
Carina begeleidt als Confidence & Zelfliefde Coach vrouwen om voor zichzelf te kiezen en vol zelfvertrouwen, schaamtevrij een authentiek leven te gaan leiden. Een leven on their terms, volgens hun ritme en vol levenslust! Zelf heeft ze zich jarenlang aangepast en ging als people pleasende human doing door het leven. Totdat ze ruim 2 jaar geleden opgebrand raakte en na een mental breakdown zichzelf helemaal kwijt was. Na healing, coaching en vooral veel zelfonderzoek en laagjes afpellen is ze haar nieuwe pad in geslagen. Ze heeft haar baan opgezegd, yoga, The Work en mindfulness opleidingen gevolgd en ze is vooral weer in contact met haar inner wisdom. Ze organiseert workshops, heeft online cursussen ontwikkeld en geeft 1:1 coaching. Neem een kijkje op haar website voor meer informatie of volg haar via Instagram voor dagelijkse inspiratie.
