Schaduwwerk: welke onbewuste patronen en lussen herhalen zich steeds in jouw leven?
Door Mary Mueller Shutan
Voer je steeds dezelfde gesprekken, kom je in dezelfde situaties terecht en merk je herhalende patronen in je leven op? Dit zijn lussen: “Zij vormen ons ‘programma’ en bepalen hoe we de werkelijkheid filteren,” zegt Mary Mueller Shutan, auteur van Gids voor schaduwwerk. In dit artikel vertelt ze waar lussen vandaan komen, welke lussen er zijn en hoe je deze patronen kunt veranderen.
We hebben belang bij het in stand houden van lussen. Zij maken duidelijk hoe we onszelf zien en waar de werkelijkheid van ‘gemaakt’ is.
Steeds herhalende patronen
Heb je weleens gemerkt dat je steeds opnieuw hetzelfde gesprek voert? Of misschien hetzelfde conflict hebt, alleen met een eindeloze wisseling van namen en gezichten? Dat kan hetzelfde conflict en gesprek zijn met dezelfde persoon, zoals boodschappen doen met je partner of op een feestdag naar je ouderlijk huis gaan.
Misschien ben je je er zelfs bewust van dat je je weer vijftien jaar voelt wanneer je bij je ouders bent. Of je bent doodmoe van de herhalende patronen die je leven beheersen. Voor dit alles is een reden. We herhalen vaak onze scripts zonder te beseffen dat er een oplossing kan zijn.
3 belangrijke lussen in je patronen
Lussen zijn handelingen, scenario’s, gedachten en systemen van overtuigingen die we herhaaldelijk ervaren. Zij vormen ons ‘programma’ en bepalen hoe we de werkelijkheid filteren. Door inzicht te krijgen in lussen, door ze te herkennen en door ze te doorbreken, kunnen we ze achter ons laten. We ervaren dan de realiteit meer zoals die is en minder door hoe we geprogrammeerd zijn.
1. Traumagerelateerde lussen
Een bekende soort lus is herhaald gedrag dat voortkomt uit een trauma. Iets in ons zoekt naar afsluiting en daarom voeren we de oorspronkelijke traumatische gebeurtenis steeds weer op, bedelen we dezelfde rollen toe (vaak alleen met andere gezichten en namen) en hopen we tot een oplossing en heling te komen. Uiteindelijk ontstaat heling doordat de getraumatiseerde aspecten van onszelf echt worden gezien, gehoord en gekoesterd.
2. Spraaklussen
Het vormen van lussen kan zich ook voordoen door taal en spraak. Bij spraaklussen herhalen we steeds dezelfde zinnetjes en meningen tegen onszelf en anderen. Mensen doen dit vaak door andere mensen adviezen te geven die eigenlijk meer voor henzelf bedoeld zijn. Een andere manier om deze lussen op te merken is kijken hoe mensen kwaadspreken over anderen. Zij fixeren zich vaak op een bepaald onderwerp om schaamte op te wekken, om te roddelen of hun haat te uiten, altijd met dezelfde woorden.
We gebruiken ook spraaklussen wanneer we de betekenis van de woorden of zinnetjes die we gebruiken niet helemaal begrijpen. Vanbinnen willen we ze misschien graag begrijpen. We hebben een nieuw woord of een nieuwe uitdrukking gehoord die belangrijk lijkt en dat heeft ons misschien diep vanbinnen geraakt, maar we begrijpen het nog niet helemaal dus we herhalen die totdat we dat wel doen.
Herhaalde woorden en zinnen worden ook heel vaak gebruikt om ons te programmeren. Door aandacht te hebben voor de zinnetjes die in reclames, het nieuws en de media worden herhaald en hoe vaak dat gebeurt, zien we wat ons ‘verkocht’ wordt. Door deze herhaalde zinnetjes en woorden te herkennen, kunnen we nagaan in welk soort werkelijkheid we collectief en persoonlijk worden opgenomen. We kunnen dan diepere lagen van de realiteit begrijpen en inzien hoe grote bedrijven en groepen misschien proberen om onze werkelijkheid te manipuleren en hoe zij hun eigen taal creëren voor hun eigen doelen.
3. Overlevingslussen
We hebben ook biologisch bepaalde lussen of overlevingslussen. Ons voorouderlijke DNA bevat herinneringen aan verstoting, achtervolging, pijn of dreiging. We moeten bepaald gedrag vertonen om te overleven. In de moderne wereld zijn deze gedragslussen en gedachten zelden zinvol. In de huidige realiteit kan het verstoten worden door onze vriendengroep een nare ervaring voor ons zijn. In een niet al te ver verleden betekende verstoten worden door onze stam de dood. We reageren in de huidige tijd met de angst voor de dood als een mogelijkheid nadat we uit een groep zijn verstoten, ook al heeft het niet langer zin om daar zo heftig op te reageren.
Lussen begrijpen
Het eerste wat we over lussen moeten weten is dat ze gemakkelijk en zelfs aangenaam zijn. We hebben belang bij het in stand houden van lussen. Zij maken duidelijk hoe we onszelf zien en waar de werkelijkheid van ‘gemaakt’ is. Wat wij als onze persoonlijkheid beschouwen is vaak niet meer dan een stel stevig vastgehouden verwondingen. Onze voorkeuren en manieren van zijn ontstaan door trauma’s. Onze verhalen zorgen ervoor dat we zo blijven als we zijn en maken dat we anderen door een vertekende bril of rol zien.
Onze trauma’s uit het verleden creëren obstakels voor het ervaren van de realiteit. Overtuigingen die uit trauma’s voortkomen, de keuzes die we tijdens traumatische gebeurtenissen maken en de overlevingsmechanismen die we hanteren als gevolg van het trauma, maken allemaal deel uit van de lus.
Snelwegen en landweggetjes in het brein
Ons brein ontwikkelt banen, waarvan vele ontstaan in de vroege jeugd of zelfs in de baarmoeder. Ons verstand filtert de informatie die het ontvangt. Het verstand wijst alles af wat niet past in wat het als de werkelijkheid ziet. In de loop van ons leven gebruiken we niets meer buiten de paden die al zijn aangelegd. Simpel gezegd: waarom zou ons brein een landweggetje gebruiken wanneer er al een snelweg ligt?
Alleen filtert die snelweg de realiteit op een zeer specifieke manier. Die snelweg herhaalt misschien bijvoorbeeld de boodschap dat we waardeloos zijn. Hoe meer we het nodig vinden dat specifieke overtuigingen waar zijn, en hoe meer onze banen vastgelegd zijn, hoe meer we alles negeren wat daarbuiten valt. We filteren dat uit.
Lussen en natuurlijke filters in het brein
We filteren veel dingen zonder ons daar bewust van te zijn. Onze natuurlijke filters maken dat we alleen informatie opnemen die past in onze lussen. Als we stevig verankerde lussen hebben en het van belang is om op een bepaalde manier te zijn, zullen we onze lussen agressiever verdedigen. We ontkennen dan alles wat in tegenspraak is met onze lussen.
Hoe rigider onze lussen zijn, hoe sterker ze verdedigd moeten worden. We belasteren de boodschappers die ons tegenspreken en projecteren daarop. We spreken kwaad over hen, leggen hun het stilzwijgen op, beschamen hen of doen hen zelfs emotioneel of fysiek geweld aan als we kunnen. We verdedigen onze ‘waarheid’ en reageren emotioneel op alles wat daartegenin gaat.
We hebben zelden een authentieke ervaring met anderen. We zien maar een fractie van wie zij zijn. We zien juist wat wij op hen projecteren omdat we het nodig hebben dat ze op een specifieke manier zijn of een specifieke rol vervullen.
Onze lussen komen voort uit overlevingsmechanismen en blijven verankerd als impulsen die zijn ontstaan uit biologische noodzaak: om ons veilig te houden. We creëren de realiteit niet, we creëren beperkingen voor onze ervaring van de realiteit. Ons verstand bepaalt onze lussen en is er dan van overtuigd dat ze ons beschermen tegen ‘indringers’ wanneer het iets tegenkomt dat niet past in dat programma.
Het probleem is dat we de meeste lussen creëren in onze vroege jeugd of in de baarmoeder, en we reageren daar de rest van ons leven op en handelen ernaar. Deze lussen en de boodschappen die daarmee samengaan, worden nog steeds opnieuw afgespeeld. We blijven ernaar leven totdat we ze kunnen opmerken en helen.
Hoe kun je deze patronen veranderen?
Door te veranderen van script en rol kunnen we een weg uit het toneelstuk vinden. De eerste stap bij het veranderen van rol is opmerken hoe we bepaalde handelingen, gedragingen en woorden herhalen. We kunnen beginnen met opletten hoe vaak we iemand tegen zijn gekomen die dezelfde rol speelde. We komen bijvoorbeeld steeds dezelfde vrouw tegen, alleen met een ander gezicht en een andere naam, die ons boos maakt, van ons steelt of ons betrekt in kwaadsprekerij, roddel en vijandigheid. We kunnen zo’n vrouw niet onder controle houden. Zij heeft haar eigen redenen, haar eigen pijn, omdat ze is wie ze is.
Zoek de reden van de lus
Maar er is een reden voor de lus. Er is een reden voor jouw reactiviteit, misschien omdat je gelijk wilt hebben over hoe vrouwen handelen. Of misschien over hoe vrouwen zich gedragen die je vaag doen denken aan je moeder. Als de lus eenmaal doorbroken is, zullen er nog steeds dit soort vrouwen in je wereld bestaan. Maar jouw reactiviteit, rol en script met betrekking tot haar zullen veranderd zijn. Zij zal niet langer de centrale rol spelen die je haar hebt toebedeeld… en dat is het grote verschil.
Fragment uit: Gids voor schaduwwerk
Gids voor schaduwwerk
Wil je verder duiken in je onbewuste gedrag en vervelende, herhalende patronen? Mary Mueller Shutans 'Gids voor schaduwwerk' stelt je in staat je hele authentieke zelf te begrijpen en te belichamen, met speciale aandacht voor jouw schaduwkanten.
Lees verder over schaduwwerk:
- Zo binnen, zo buiten: waarom projectie jouw wereld negatief kan beïnvloeden
- Schaduwwerk: projecteer jij jouw binnenwereld op de buitenwereld?
- 10 voordelen van schaduwwerk: verborgen pijn naar het licht brengen
Mary Mueller Shutan is een Amerikaans spiritueel healer en auteur met een master in Chinese geneeswijzen en een brede spirituele oriëntatie. Die gebruikt ze om mensen te ondersteunen in hun spirituele groeiproces.
