Slaapproblemen & je organen: oorzaken en oplossingen uit de Chinese geneeskunde
Door Jacqueline Rietveld
Slaapproblemen zijn ontzettend vervelend en kunnen je op den duur opbreken. In de Chinese geneeskunde worden verschillende problemen met slapen gekoppeld aan organen. In dit artikel beschrijft Jacqueline Rietveld de mogelijke oorzaken en oplossingen voor: moeite met inslapen, volledige slapeloosheid (insomnia), licht en rusteloos slapen, hevig dromen, steeds wakker worden en te vroeg ontwaken.
Slaapproblemen en insomnia worden volgens de Westerse geneeskunde meestal veroorzaakt door een vorm van psychische stress. Ook kunnen er lichamelijke oorzaken zijn, zoals een stoornis in de neurotransmitters en hormonen. Ook de Chinese geneeskunde schrijft slaapproblemen toe aan geestelijke of lichamelijke stress. Ze maakt echter onderscheid in verschillende soorten slaapstoornissen. Elke soort heeft te maken heeft met de verstoring van een specifiek element en het daarbij behorende orgaan. Weten welk element bij jou uit balans is, betekent dat je het bijbehorende orgaan gericht kan gaan ondersteunen om je slaap te verbeteren.
Verschillende slaapproblemen, verschillende oorzaken
Moeite met inslapen, niet kunnen doorslapen, nooit in je diepe slaap komen en volledige slapeloosheid: het zijn allemaal verschillende soorten slaapproblemen, die dan ook veroorzaakt worden door een disbalans in verschillende elementen en hun bijbehorende organen. Alle organen, inclusief hun energetische en mentaal-emotionele component, maken deel uit van een van de vijf Chinese elementen Hout, Vuur, Aarde, Metaal of Water. Hieronder vind je de meest voorkomende vormen, en hun holistische oorzaak volgend de Chinese elementenleer.
Moeite met inslapen
Als het überhaupt niet lukt om zonder hulpmiddelen in slaap te komen, kan dat volgens de Chinese elementenleer verklaard worden vanuit een zogenaamde hitte van het hart. Dit betekent dat het Vuur – het element waartoe het hart behoort – te hevig brandt in jou. Misschien ben je overdag zo intensief bezig met dingen dat het hart geen gelegenheid ziet om te schakelen naar rust stand. Overdag gas terug nemen in de uitvoering van je activiteiten en bewust momenten inbouwen om te ontspannen, kunnen helpen.
De avond is de overgang naar de nacht; maak van die uren gebruik om je hart de omschakeling te laten maken. Intensief sporten, nog even doorwerken of vergaderen met de vereniging houden de hitte van het hart hoog in de avond. Een boek lezen, een wandeling maken of iets als reiki of yoga beoefenen helpen het hart kalmeren.
Volledige slapeloosheid (insomnia)
De hele nacht niet kunnen slapen heeft eigenlijk altijd te maken met acute stress: er is op dat moment iets (heel ernstig) aan de hand wat je wakker houdt. Chinees gezien is er dan sprake van een blokkade in de energie van het Hout-element: een lever-qi stagnatie. Bovendien is ook hier het Vuur van het hart te hoog. Je lichaam blijft die nacht alert.
Omdat de dag van de stresserende gebeurtenis vanzelf verder in het verleden komt te liggen, verdwijnt het acute van de stress. Daarom is volledige slapeloosheid meestal niet chronisch. Als dat toch het geval is, is er vaak sprake van PTSS, waarbij je de stress-situatie als acuut blijft ervaren. Therapie met reiki in combinatie met een zogenaamde ‘helende reis’ kan je helpen om de PTSS te verminderen.
Lees in dit artikel hoe je om kunt gaan met een pijnlijke ervaring volgens de Chinese geneeskunde.
Licht & rusteloos slapen
Als je licht slaapt kom je niet in je diepe slaap en wordt je de volgende morgen moe wakker. Dit duidt op een verstoring in de lever. De lever heeft dan onvoldoende kracht om alle input van de dag te filteren en af te voeren wat je niet nodig hebt. Dat kan input zijn in de vorm van voeding, maar ook mentale en emotionele belasting. Wanneer je dit slaapprobleem herkent, neem dan je voeding en je dagelijkse leefpatroon eens onder de loep. Suiker, vet, cafeïne, alcohol en nicotine vragen veel energie van je lever. Het is raadzaam om deze middelen zo min mogelijk te gebruiken – overdag en vooral ook ’s avonds.
Mentaal-emotionele overbelasting van de lever kan je verminderen door ’s avonds niet meer te werken en ontspanning te zoeken in de vorm van reiki, yoga of meditatie. Wanneer de lever niet overbelast wordt, kan hij zijn filter- en detox-functie op zowel lichamelijk als psychisch niveau beter uitvoeren.
Lees in dit artikel van Jacqueline Rietveld 7 geheimen voor het beter volhouden van een detox.
Hevig dromen
Wie ’s nachts veel en hevig droomt, wordt meestal niet uitgerust wakker. Ook dan is het de lever die opspeelt. Volgens de Chinese elementenleer huist de zogenaamde ‘ether-ziel’ (Hun) in de lever. Je kunt dit zien als het deel van onze persoonlijkheid dat ook los van ons fysieke lichaam bestaat. Tijdens een droom voelt het alsof jij (en je lichaam) dingen meemaken, terwijl je fysieke lichaam nog steeds in bed ligt. Dat bewustzijn is ‘Hun’. Als de lever uitgeput of overactief is, kan Hun niet meer kalm in de lever blijven en neemt je de hele nacht door mee van de ene intense droom naar de andere.
Bij alle slaapproblemen veroorzaakt door een disbalans in de leverenergie kunnen overmatige frustratie of woede ook een rol spelen. Is het misschien nodig om je boosheid beter te kanaliseren, in plaats van hem op te kroppen of actief te houden?
Lees in dit artikel hoe je je boosheid kunt loslaten en je de energie in lever kunt bevrijden volgens de Chinese geneeskunde.
Telkens wakker worden
Regelmatig wakker worden tijdens je slaap kan volgens de Chinese elementenleer een acute oorzaak hebben, of komen door een chronische verzwakking van het hele systeem. Als het een incidentele slechte nacht is, heeft het meestal te maken met wat je hebt gegeten. Wanneer de maag en de milt voedsel niet goed kunnen verteren, kan er – wat de Chinese geneeskunde noemt – slijmvorming ontstaan. Je voeding had dan een te hoog vochtgehalte (vaak het geval bij dierlijke zuivel en tarwe bijvoorbeeld) waardoor de energiemeridianen als het ware dichtslibben. Ook voeding die teveel hitte teweeg brengt in je lichaam (erg pittig eten bijvoorbeeld, of koffie en chocola) kan doorslapen in de weg zitten.
Word je eigenlijk elke nacht tig keer wakker, ondanks dat je op je voeding let? Dan mag de totale energie en de vitaliteit van je lichaam en geest opgebouwd worden door bijvoorbeeld meer ontspanning, extra voedingsstoffen en lichaamsgerichte therapie.
Lees in dit artikel hoe je volgens de Chinese geneeskunde je maag en milt kunt ondersteunen.
Te vroeg ontwaken
Als je elke nacht te vroeg wakker wordt en daarna niet meer kan slapen, is de kans groot dat je milt te weinig energie (qi) heeft. Fysieke symptomen van een zwakke milt-qi zijn bijvoorbeeld: een dip vlak na het eten, opgeblazen gevoel, winderigheid, overmatige trek in zoet, brijige ontlasting, schommelende bloedsuikerspiegel en zwak bindweefsel (cellulitis). De milt hoort bij het element Aarde. Aarde bepaalt het denkvermogen en het vermogen tot medeleven. Piekeren duidt op Aarde die verstoord is. Te vroeg wakker worden en dan meteen gaan liggen malen wijst op een qi-deficiëntie (energie tekort) van de milt. Verandering van je eetgewoonten om de milt te ondersteunen kan hier al een groot verschil maken.
Lees in dit artikel nog drie gangbare symptomen van disbalans bij het element Aarde.
Slaapproblemen verminderen met reiki
Gezien vanuit de Chinese elementenleer kan verandering van bepaalde eet- of leefgewoonten je dus helpen bij slaapproblemen. Om dat op te kunnen brengen is er echter meestal ook heling nodig op een dieper niveau, die los staat van het bewustzijn en precies weten wat de oorzaak van je klachten is. Daarom raad ik bij terugkerende slaapproblemen altijd ook aan om jezelf te leren behandelen met reiki. Want reiki werkt altijd precies op die elementen die dat het hardste nodig hebben, of je nou wel of niet weet welke dat zijn.
Bovendien werkt het op lichamelijk, mentaal-emotioneel en energetisch niveau tegelijk, zodat zowel stressfactoren als problemen op het gebied van spijsvertering en stofwisseling tegelijkertijd worden behandeld. Dagelijks een zelfbehandeling van een half uur zorgt op termijn voor een structurele verbetering van je slaap.
Wil je nog meer lezen over slapeloosheid gezien vanuit de Chinese geneeskunde? Lees dan dit artikel.
Boekentip: De Tao van gezondheid
Wil jij leren hoe je verbanden en relaties kunt zien tussen je lichaam, ziel en psyche? Wil jij je ‘lichaam leren lezen’? Ga dan aan de slag met ‘De Tao van gezondheid’. Veel dingen krijgen een diepere zin en betekenis.
Deze artikelen over yoga kunnen je helpen met jouw slaapproblemen:
Yoga Nidra helpt bij diepgewortelde stress en zorgt voor ontspanning
4 yoga-oefeningen om lekker te slapen
Yoga oefeningen voor als je onrustig bent
Jacqueline heeft sinds 2010 een praktijk voor lichaamsgerichte coaching en therapie. Ze behandelt klachten door middel van een totaalaanpak op lichamelijk, mentaal, emotioneel en energetisch niveau. Haar missie is om jou te helpen zo vitaal en vreugdevol mogelijk te leven. Daartoe geeft ze Reiki cursussen en begeleidt mensen in individuele coachtrajecten. Haar coaching bestaat uit een combinatie van gesprekken en energetisch lichaamswerk, waarin ze haar kennis op het gebied van o.a. Chinese geneeskunde, holistische voedingsleer en zielsontwikkeling toepast en deelt.
