Verlichting: er is al veel over geschreven en gepraat maar wat is het nu precies? Wat is het verschil tussen verlichting en bewustzijn? Spiritueel leraar Gangaji, auteur van Jij bent DAT, vertelt je erover in dit artikel.
Verlichting of zelfverwerkelijking is het antwoord op de vraag ‘Wie ben ik?’
Wat is verlichting?
Verlichting is een woord dat verwijst naar de herkenning van jezelf als totaliteit. Helaas is het woord ‘verlichting’ tot een concept geworden en wordt het ervaren als een bijproduct dat uit die herkenning voortvloeit. Werkelijke verlichting beperkt zich niet tot een gemoedstoestand, welke dan ook.
Werkelijke verlichting onderkent wat er voor, tijdens en na welk idee van verlichting dan ook aanwezig is. Daarom wordt het niet beïnvloed door een staat van verlicht zijn of een staat van niet verlicht zijn.
Het concept ‘verlichting’ ontstaat uit de gedachte of het inzicht: Mijn God, ik leefde in onwetendheid. Die wil ik achter me laten. Die erkenning is een vast punt in de evolutie van je levensstroom.
Verlichting ‘bereiken’
Het streven naar verlichting kan talloze vormen aannemen. Eerst komt misschien een poging de regels en oefeningen van een bepaalde godsdienst toe te passen. Meestal wordt die gevolgd door een poging alle godsdienstige regels af te werpen en naar je eigen regels te leven. Je kunt nog de lichtzinnige hoop hebben dat wat sommige boeddhisten, hindoes of soefi’s bereikt hebben op jou wordt overgedragen wanneer je je net zo gaat kleden en gedragen als zij.
Hoezeer je ook geprobeerd hebt tot verlichting te komen, uiteindelijk bleek het steeds een doodlopende weg. En in plaats van dat echt als einde te ervaren, begon je de zoektocht meestal opnieuw, met nieuwe regels of een nieuwe godsdienst, of verzet tegen alle regels en alle godsdiensten.
Hoewel het concept ‘verlichting’ verwijst naar vrijheid en naar wie jij naar waarheid bent, zodra je eraan hecht ga je voorbij aan wat er al was voordat je het woord zelfs maar gehoord had. Je gaat voorbij aan wat er is wanneer je lichaam diep in slaap is. Je gaat voorbij aan wat er is wanneer je lichaam reeds lang verdwenen is.
De grote denkfout bij verlichting
Je denken heeft uiteraard allerlei gewoonten en trucs die zeer hardnekkig zijn, en die komen waarschijnlijk terug. Je denkt wellicht: O, ik heb het door! Nu ben ik verlicht. Die gedachte alleen al is een truc, gebaseerd op de veronderstelling dat je een entiteit zou zijn die losstaat van het bewustzijn op zich, los van dat wat zich openbaart in het ogenblik waarin het denken niet actief is.
Als je denkt: Ik heb het door, ik ben verlicht, moet daar automatisch op volgen: O, ik ben het kwijt, ik ben niet verlicht. Dat heb je vast vele malen meegemaakt. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille en ze leiden allebei tot lijden. Ze komen allebei voort uit de gedachte: Ik ben iets, en verlicht zijn is iets anders wat ik moet zien te bereiken om gelukkig te zijn.
Wie ben je écht?
Je ware ik heeft geen behoefte aan, verlangen naar of angst voor onwetendheid of verlichting. Je ware ik, of wie jij werkelijk bent, is vrij van alle concepten. Het concept ‘verlichting’ verwijst naar dat besef. Het concept ‘onwetendheid’ verwijst naar de afwezigheid van dat besef. Zodra je gaat hechten aan enig concept van onwetendheid of verlichting als realiteit, ben je al weer onwetend. Zie je hoe subtiel je denkgeest te werk gaat?
Het denken of je denkgeest omvat elke gedachte, of die nu mentaal, fysiek, emotioneel of op de omstandigheden gericht is. Alle trucs van het denken zijn gebaseerd op het idee dat je iets, een ding, bent. Je bent helemaal geen ding. Alles wat zich voordoet, doet zich voor in de uitgestrektheid van de eeuwigdurende waarheid.
Realisatie of verwerkelijking is uitermate eenvoudig en juist door die eenvoud is het een diep geheim gebleven, dat inherent beschermd werd door de corrumperende kracht van het denken. Je realiseert je dat elk streven, elke vorm van oefening, van vergelijken en alle regels irrelevant zijn binnen de uitgestrektheid van opperste eenvoud. In dat moment van realisatie schuilt de ultieme vrijheid. De schittering van de eeuwige waarheid doet het denken smelten tot verrukte overgave aan het onnoembare. Wanneer je ook maar enigszins aan iets hecht, raakt het denken wederom in een onjuiste identificatie verstrikt en is er lijden.
Verlichting of zelfverwerkelijking is het antwoord op de vraag ‘Wie ben ik?’ Maar om dat te ontdekken kan het buitengewoon behulpzaam zijn om eerlijk te zijn omtrent datgene wat je bedoelt wanneer je het woord ik gebruikt.
Het verschil tussen bewustzijn en verlichting
Er worden bepaalde woorden als ‘bewustzijn’ voor gebruikt, omdat bewustzijn er dicht in de buurt komt. Waar je je ook mee vereenzelvigt of hoe je jezelf ook definieert, er is altijd sprake van bewustzijn. In een identificatie met het lichaam, met emoties, met de ziel, met de kosmos of met het rijk van de hel is bewustzijn of bewust zijn de constante factor.
Bewustzijn is een goed begin, maar het is me opgevallen dat de erkenning dat men bewustzijn is in spirituele kringen vaak omslaat in de vereenzelviging met een bepaalde staat van bewustzijn. Je kunt zomaar iemand horen zeggen: ‘Ik was de hele dag grotendeels in bewustzijn en toen was ik het kwijt.’ Daar heb ik het dus niet over. Ik verwijs juist naar datgene wat zich ervan bewust is dat je kwijtraakte wat volgens jou bewustzijn was.
Fragment uit: Jij bent DAT
Jij bent DAT
Jij bent Dat biedt een helder pad naar zelfontdekking. Gangaji begeleidt je in een diepgaand onderzoek naar je zelf, wat vaak leidt tot momenten van ontwaken en diepe inzichten.
Lees ook deze artikelen over Gangaji:
- Wat kun je verwachten van spiritueel ontwaken en verlichting en hoe bereik je het?
- Verdrietig, boos of angstig? Zó verwerk je heftige emoties snel en blijf je er niet in hangen
- Spiritueel schuldgevoel: waarom het oké is om niet te mediteren en andere spirituele oefeningen te doen
- Pijn als poort naar transformatie: spirituele inzichten van Gangaji
Gangaji (Toni Roberson) zocht zoals zovelen vervulling in relaties, carrière, moederschap en spiritualiteit. Toen zij Sri Poonjaji, leerling van Sri Ramana Maharshi, ontmoette, openden zich de deuren van zelf-herkenning.
