Tips van een psycholoog: zo herken je een partner met het Peter Pan-syndroom (en dit kun je het best doen!)
Door Wendy Gillissen
Heb jij een relatie met iemand die lijdt aan het Peter Pan-syndroom? Oftewel: met een man of vrouw die weigert op te groeien tot een verantwoordelijke volwassene. Dan heeft psycholoog Wendy Gillissen een dringende boodschap voor je: “Zo’n liefdesrelatie kan zeer uitputtend en frustrerend worden. Je zit in feite met een eeuwige puber in huis.” Ze zet alle kenmerken op een rij en biedt jou eerste hulp.
De eeuwige puber kan super aantrekkelijk zijn. Vooral wanneer je nog niet doorhebt dat er achter deze puber géén volwassen deel van de persoonlijkheid staat.
Het kindvrouwtje en de ‘man-child’
Ze zijn zo aantrekkelijk. De vlinderende vrouw die van feestje naar feestje gaat. De spirituele jonge man die hoge idealen heeft en die graag filosofeert op het strand tussen het surfen door. Op een wat denigrerende wijze werd vroeger nog weleens gesproken van het ‘kindvrouwtje’ of meer recentelijk de ‘man-child’. Neneh Cherry schreef er een prachtige song over.
Eeuwige puber die niet volwassen wil worden
De beroemde psychiater Carl Jung introduceerde de term archetype in de psychologie. Hij sprak van de puer aeternus (mannelijk) of puella aeterna (vrouwelijk): de eeuwige puber. Later werd het Peter Pan-syndroom populair, naar het personage in het boek van J. Barrie. De jongen die niet volwassen wilde worden en voor eeuwig in fantasieland bleef wonen. Het idee is duidelijk: de man of vrouw die weigert op te groeien tot een verantwoordelijke volwassene.
Deze Peter Pans zijn oh zo leuk, zo onderhoudend, zitten vol spirituele of humanistische idealen. Ze brengen leven in de brouwerij. Ze zijn speels en steken je aan met hun sprankelende spontaniteit. Maar als het erop aankomt, als er concrete actie moet worden ondernomen, wanneer je aanspraak wilt maken op de verantwoordelijke volwassene, geven ze opeens niet thuis.
Frustraties in de relatie
De eeuwige puber kan super aantrekkelijk zijn. Vooral wanneer je nog niet doorhebt dat er achter deze puber géén volwassen deel van de persoonlijkheid staat. Je kunt uren met ze filosoferen onder het genot van een glas wijn. In bed zijn ze speels en inventief. Ze kunnen zeer spiritueel ingesteld zijn, of artistiek, en rennen van festival naar festival en hebben, vooralsnog, weinig slaap nodig.
Maar een liefdesrelatie met een puer of puella kan zeer uitputtend en frustrerend worden. Wanneer deze kant van de persoonlijkheid niet wordt geschraagd door een stabiele basis, niet ondersteund door een volwassen geworden deel van de persoonlijkheid, zit je in feite met een eeuwige puber in huis. Deze Peter Pans vlinderen van baantje naar baantje. Hun prachtige idealen worden nooit werkelijkheid. Ze zijn vaak afhankelijk van de goodwill, de energie, de financiële ondersteuning of bed en bank van anderen. Ja, ook van jou.
Vlinderen en spelen (en vreemdgaan)
Vlinderen is fun, filosoferen onder de volle maan ook, maar uiteindelijk merk je dat het gaat irriteren dat er geen schot in de relatie zit. Je puer of puella wil vooral blijven spelen. Opgroeien ervaren de eeuwige pubers als ‘beperkt’ worden. Verantwoordelijkheid als een last. En als je ze nodig hebt, zoals in een volwassen relatie, kun je niet op ze bouwen. Ze liggen met een kater in bed of in het ergste geval zijn ze met iemand anders aan het spelen – tot vreemdgaan aan toe. Want een monogame relatie kan voor puers en puella’s lastig zijn. Ze willen niet ‘vastzitten’.
De lange weg naar volwassenheid
Wanneer je kinderen hebt met een Peter Pan, sta je er in feite alleen voor. Sterker nog, je hebt er een volwassen kind bij. Want de puer of puella verandert doorgaans niet snel. Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen van eeuwige kinderen die wél, wakker geworden door de klappen van het leven, besluiten op te groeien en de verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf en hun eventuele gezin. Maar zij zijn zeldzaam en de lange weg naar volwassenheid is geen sinecure voor hen. Verwacht een proces van vallen en opstaan van jaren.
Jij neemt de ouderrol over
Wanneer ben je vatbaar voor de aantrekkingskracht van de puer aeternus of puella aeterna? Wie opgroeide in een gezin waarin een of beide ouders emotioneel onvolwassen waren, is soms geneigd de eeuwige puber aan te trekken. Want je bent gewend om de rol van de volwassene op je te nemen. Als jij het niet deed, deed niemand het. Als jij moeder niet emotioneel ondersteunde als ze weer eens een emotionele crisis had, kwam er geen eten op tafel. Als jij vader niet naar zijn werk hielp, werd hij ontslagen en waren jullie nog verder van huis.
Dit heet ‘parentificatie’: een kind dat emotioneel, psychologisch of zelfs fysiek de rol van een ouder op zich neemt, omdat vader of moeder psychologisch nog een kleuter is en het laat afweten. Dit kan zeer onzichtbaar zijn. De omgeving heeft het niet door. Je hebt toch een dak boven je hoofd? Je gaat toch gewoon naar school?
Het staat in je geboortehoroscoop
Wanneer je hoogsensitief bent, kan het zelfs zijn dat er aan de oppervlakte niets aan de hand lijkt, maar dat je onzichtbaar, op emotioneel, psychologisch en vooral energetisch niveau, het complete gezin draagt. Dit zie ik als therapeut vaak bij het oudste kind of bij het kind dat neigt naar verantwoordelijkheid en actie. Astrologisch gezien zie ik vaak de nadruk op Steenbok, bijvoorbeeld de zon (zelf) of de maan (innerlijk kind) in Steenbok, en aspecten met Saturnus (de volwassene, de verantwoordelijke) en ook Mars (actie) in de geboortehoroscoop.
Emotionele burn-out
Na jaren van onzichtbaar de volwassene spelen, ben je vaak moe. Je hebt een soort emotionele burn-out door je kindertijd. Je ouders op je schouders dragen of voortslepen is onnoemelijk zwaar. Wat is er dan fijner dan een vlinderende Peter Pan die de sprankeling weer in je leven brengt? Misschien krijg je op deze manier de kindertijd terug die je nooit hebt gehad!
Tegelijkertijd kan het ‘redders-syndroom’ de kop opsteken. Als je deze vlinder maar ondersteunt, de kansen geeft die hij of zij nooit gehad heeft (de puer of puella laat vaak een spoor van gebroken relaties, buitenechtelijke kinderen, mislukte zakelijke projecten en ontslagen achter zich), dan wordt deze wel de ideale partner die je zo wenst.
We projecteren vaak ons onvervulde verlangen naar een emotioneel beschikbare vader of moeder op de puer of puella. We hopen dat onze vlinder een man wordt of een vrouw – Peter Pan een man en Doornroosje een wakkere dame. Dit is helaas vaak een doodlopende weg…
Bevrijd je innerlijke puber
De oplossing is, zoals zo vaak: verantwoordelijkheid nemen voor jezelf. Je eigen onvervulde behoeften onder de loep nemen. Waar heb jij jezelf beperkt en ben jij je eigen speelse kind vergeten? Waar ben je de magie van het leven verloren? Ons innerlijke kind is een oerkracht, een bron van vitaliteit, levensvreugde, speelsheid en sprankeling. Maar soms moeten we diep graven om het terug te vinden.
En dat is de uitdaging: ga op zoek naar je eigen speelse innerlijke puber. Bevrijd hem of haar uit de berg aan beperkende overtuigingen en ongepaste verantwoordelijkheden. Ga zelf spelen. Breng evenwicht in verantwoordelijk zijn enerzijds en spontane en speelse actie anderzijds.
Zo ontdek je de magie van het leven weer
Velen zijn door het leven in een kille maatschappij die speelsheid en spontaniteit niet ondersteunt, de magie van het leven vergeten. Zoek haar weer op, ga de natuur in. Maak muziek. Luister naar de fluisteringen van de natuurwezens in het bos. Laat je inspireren door de volle maan. Ga dansen alsof niemand je ziet, want jij bent het speelse kind dat je zoekt!
En wanneer je het gevonden hebt, kun je op verantwoorde wijze een relatie aantrekken met iemand die hetzelfde doet. Een volwassene die zijn eigen innerlijke kind draagt, bouwt aan een leven van doelmatige kracht en geïnspireerde actie en zijn innerlijke kind laat spelen wanneer het gepast is. Dan wordt het leven pas echt leuk!
Het innerlijke kind in je relatie
Herken jij jezelf of je partner in de bovenstaande beschrijving? Speelt jouw innerlijke kind een belangrijke rol jullie relatie? Wat heeft het innerlijke kind binnen de relatie nodig? Welke aspecten mogen eindelijk geactiveerd worden? Deze vragen en meer worden beantwoord in Het innerlijke kind in je relatie van Susanne Hühn.
Ontdek meer signalen van een ongezonde relatie:
Zitten jij en je partner vast in een ‘ouder-kindrelatie’? Dit zijn de signalen (+ oplossing)
Twijfel je of het gedrag van je (nieuwe) partner gezond is? Let op deze signalen
Hoe herken je een narcist versus je tweelingziel in de liefde? 11 verschillen
Zo voorkom je dat jouw droomrelatie in een nachtmerrie eindigt (5 tips van een psycholoog)
drs. Wendy Gillissen is psychologe, regressie-en reïncarnatietherapeute en auteur van de in de VS bekroonde spirituele avonturenroman ''De Vloek van de Tahiéra''. Het vervolg, ''De Zoektocht naar Tzanáta'' is in 2020 verschenen. Momenteel voltooit zij deel 3, ''Het Verloren Land''. Daarnaast schrijft zij een boek over entiteiten en niet-eigen energieën. Wendy blogt o.a. over spiritualiteit, reïncarnatie en narcisme. Veel hooggevoelige en creatieve mensen, en beginnend therapeuten vinden de weg naar haar praktijk. In haar vrije tijd speelt ze Keltische harp.
