Draag jij onbewust trauma met je mee? Herken de 5 soorten en leer hoe je ze kunt helen
Door Daniëlla van de Zande
Trauma is een complex en veelomvattend begrip dat vaak verkeerd wordt begrepen. “In werkelijkheid kan trauma voortkomen uit een breed scala van ervaringen die het zenuwstelsel overweldigen,” zegt holistische heler Daniella van de Zande. In dit artikel legt ze de 5 soorten trauma’s uit en geeft ze 8 stappen om trauma te helen.
Het helen van trauma is een diepgaand en vaak langdurig proces, maar absoluut mogelijk.
Misverstanden over trauma
Het idee dat trauma enkel het gevolg is van extreme, levensbedreigende gebeurtenissen zoals oorlog of geweld, is maar één deel van het verhaal. In werkelijkheid kan trauma voortkomen uit een breed scala van ervaringen die het zenuwstelsel overweldigen.
Wat we vaak vergeten, is dat trauma niet altijd zichtbaar is in de vorm van fysieke verwondingen of duidelijke symptomen. In veel gevallen ligt het dieper. En wordt het geopenbaard in de manier waarop ons lichaam en geest reageren op ervaringen die té intens zijn om in het moment te verwerken.
Niet alles is traumatisch
Een misverstand dat we vaak tegenkomen, is dat alles wat zwaar of overweldigend is automatisch trauma veroorzaakt. In werkelijkheid is het mogelijk om een ingrijpende gebeurtenis te ervaren zonder dat het meteen een traumatisch effect heeft.
Als mens hebben wij de ongelooflijke capaciteit om moeilijke ervaringen te verwerken en door te gaan. Ons lichaam en onze geest zijn van nature in staat om zich aan te passen en veerkrachtig te blijven, zelfs na zware momenten.
Maar er zijn ook momenten waarop deze veerkracht niet genoeg is.
Wanneer we niet in staat zijn om ons zelf te reguleren en ons zenuwstelsel komt niet tot rust, spreken we van trauma. In zulke gevallen raakt het systeem ontregeld. Dit kan vervolgens leiden tot een overactief zenuwstelsel dat voortdurend alert is. Dat noemen we een toestand van voortdurende overleving. Dit kan zich uiten in gedrag dat varieert van hyperactiviteit en overmatige waakzaamheid tot een gevoel van bevriezing of passiviteit.
Verschillende soorten trauma’s:
1. Intergenerationeel trauma
Dit verwijst naar trauma dat van generatie op generatie wordt doorgegeven. Het kan ontstaan bij ouders of voorouders en invloed hebben op hun nakomelingen, vaak in de vorm van onbewuste gedrags- en ervaringspatronen.
Trauma heeft niet alleen invloed op de persoon die het direct ervaart, de gevolgen ervan werken ook door in de generaties die daarop volgen. Wanneer traumatische ervaringen, zoals misbruik, oorlog, verlies, armoede of racisme, niet goed worden verwerkt, kunnen de onbewuste en vaak schadelijke patronen of gedragingen die hieruit voortkomen worden doorgegeven aan kinderen, kleinkinderen en zelfs latere generaties.
Lees verder: Familiewonden en overgeërfd trauma: ben jij degene die de keten van pijn in je familie doorbreekt?
2. Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
PTSS is een specifiek type trauma dat zich ontwikkelt na het ervaren van een bijzonder heftige of levensbedreigende gebeurtenis zoals een natuurramp, oorlog, ongeval, misdaad of geweld. De symptomen kunnen variëren van flashbacks en nachtmerries tot dagelijks aanwezige verhoogde waakzaamheid en gevoelens van vervreemding.
3. Complexe PTSS
Dit is trauma dat voortkomt uit langdurige blootstelling aan stressvolle of traumatische situaties meestal begonnen in de kindertijd, zoals verwaarlozing, misbruik of geweld. Het gaat samen met emotionele en psychologische problemen op langere termijn.
Een vorm van posttraumatische stressstoornis (PTSS) die ontstaat door langdurige of herhaalde blootstelling aan traumatische gebeurtenissen, vaak over een langere periode. In tegenstelling tot PTSS, die vaak het gevolg is van één enkele traumatische gebeurtenis (zoals een ongeluk, overval of natuurramp), ontstaat complexe PTSS meestal uit chronische trauma’s, zoals langdurig misbruik, verwaarlozing of geweld.
Lees verder: Wanneer jeugdtrauma heel heftig is: wat is CPTSS (Complexe Posttraumatische Stressstoornis)?
4. Hechtingstrauma
Dit is een specifieke vorm van trauma die ontstaat wanneer jij als kind geen veilige, stabiele hechting ontwikkelt met je ouders/ verzorgers. Hechting is het proces waarbij een kind zich emotioneel verbindt met een ander persoon, meestal een ouder, en leert om vertrouwen te ontwikkelen in de wereld om zich heen. Dit proces is van cruciaal belang voor de ontwikkeling van het kind omdat het invloed heeft op jouw emotionele, sociale en cognitieve ontwikkeling.
5. Ontwikkelingstrauma
Dit is een trauma dat ontstaat in de kindertijd wanneer er fundamenteel niet aan de behoeften van het kind wordt voorzien. Mede doordat ouders/verzorgers zelf chronische stress ervaren vanwege hun eigen trauma en niet in staat zijn om het kind fysiek en emotioneel te verzorgen en een veilige omgeving te bieden. Dit type trauma heeft invloed op de manier waarop jij je als kind emotioneel, sociaal en cognitief ontwikkelt en kan levenslange gevolgen hebben voor het welzijn van jou als individu.
Trauma is niet altijd duidelijk zichtbaar
Het is veelzijdig. De impact ervan kan zich op verschillende manieren manifesteren in ons lichaam, onze geest en ons gedrag. Het is belangrijk om te begrijpen dat trauma niet altijd duidelijk zichtbaar is en dat het vaak diep geworteld zit in ons systeem. Zowel op persoonlijk niveau als intergenerationeel.
Hoe kun je trauma helen?
Wanneer trauma wordt gezien en erkend, ontstaat er een dieper begrip van onszelf. Het is alsof een lichtstraal door de duisternis schijnt, waardoor we de kracht krijgen om de last die we met ons meedragen, eindelijk los te mogen laten.
Het is een diepgaand en vaak langdurig proces, maar absoluut mogelijk. Het vraagt geduld, moed en vaak professionele begeleiding. Trauma heeft invloed op verschillende aspecten van je leven: je emoties, je lichaam, je gedachten en je relaties. Het helen van trauma gaat dan ook verder dan alleen het verwerken van de gebeurtenis zelf; het is een reis van het herstellen van de verbinding met jezelf, je lichaam en anderen.
Wat kun jij zelf doen?
Het helen van trauma is niet alleen bevrijdend voor jou als individu, maar het heeft ook de potentie om de cyclus van pijn te doorbreken voor toekomstige generaties. In het proces van heling kunnen we niet alleen onze eigen wonden genezen, maar ook die van de generaties voor ons. Door te erkennen wat er is, kunnen we met compassie en liefde de delen van onszelf herstellen die altijd al moesten thuiskomen.
Dit zijn dingen die je in je dagelijkse leven kunt toepassen om trauma te helen:
- Mindfulness en meditatie: helpen je om in het moment te blijven en zelf je zenuwstelsel leren te kalmeren. Beide helpen angst te verminderen, verbeteren het zelfbewustzijn en geeft een gevoel van innerlijke rust.
- Yoga: helpt je om verbinding te maken met je lichaam en spanning los te laten. Er zijn ook specifieke trauma-geïnformeerde yoga-oefeningen die gericht zijn op het helen van traumatische ervaringen.
- Ademoefeningen: Langzame, diepe ademhaling helpt je zenuwstelsel kalmeren en om je in het moment te gronden.
- Lichaamsgerichte therapieën: Deze therapieën richten zich op het loslaten van gespannen plekken in het lichaam welke door trauma zijn vastgezet, zoals bijvoorbeeld in de spieren of het bindweefsel.
7 stappen om trauma te helen
Er zijn verschillende benaderingen om trauma te helen. Afhankelijk van de aard en de ernst van het trauma. Het belangrijkste is dat je jezelf de tijd geeft om te helen en jezelf de ruimte biedt om te ontdekken wat voor jou werkt.
1. Erkenning en bewustwording
De eerste stap in het helen van trauma is het erkennen van wat er is gebeurd. Dit kan een moeilijke stap zijn, omdat het soms lijkt alsof het trauma onzichtbaar is of “vergeten” kan worden. Toch is het essentieel om het trauma te erkennen en de impact ervan op je leven te begrijpen. Dit betekent ook dat je je emoties, gedachten en reacties zonder oordeel kunt observeren.
- Erken het trauma: Het is belangrijk om je gevoelens van verdriet, boosheid, angst of verwarring serieus te nemen. Ze zijn de uiting van wat er in je is gebeurd.
- Praat erover: Het delen van je ervaring met iemand die je vertrouwt of met een therapeut kan een belangrijke stap zijn om het trauma uit de schaduw te halen en het te integreren in je verhaal.
2. Zoek professionele hulp
Professionele begeleiding is cruciaal in het helingsproces. Een therapeut kan je helpen om het trauma te verwerken, gedragingen te begrijpen. Enkele gangbare therapieën voor traumaverwerking zijn:
- EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)Deze therapie is specifiek gericht op het verwerken van traumatische herinneringen. Het helpt om de impact van het trauma te verminderen en de herinneringen in je brein opnieuw te ordenen.
- Soul Retrieval
In geval van trauma is er bijna altijd sprake van Zielsverlies. Middels Soul Retrieval worden deze gefragmenteerde zielsdelen terug gebracht waardoor eenheid en kracht wordt ervaren. - Somatische therapieënTrauma zet zich ook in het lichaam vast. Somatische therapieën zoals Ademwerk, Sensorimotor Psychotherapy helpen je om de spanning in je lichaam los te laten en emotionele heling te bevorderen.
3. Veilige relaties en sociale steun
Trauma kan je gevoelens van veiligheid en vertrouwen in anderen ondermijnen. Het herstellen van gezonde, ondersteunende relaties is een belangrijk onderdeel van helen. Zoek steun bij mensen die je vertrouwt of, indien nodig, bij steungroepen of therapeuten die gespecialiseerd zijn in trauma.
- Veilige relaties: Het opbouwen van relaties waarin je je veilig en gewaardeerd voelt, kan het herstelproces ondersteunen. Het hebben van een ondersteunend netwerk is essentieel om de traumatische ervaring te verwerken.
- Vertrouwen opbouwen: Door te leren vertrouwen op anderen en jezelf kun je de patronen van wantrouwen en isolement doorbreken die vaak door trauma ontstaan.
4. Zelfzorg en compassie
Het helen van trauma vraagt om zelfzorg, zowel fysiek als emotioneel. Wees geduldig met jezelf en behandel jezelf met dezelfde vriendelijkheid en compassie als die je aan een geliefde zou geven. Dit kan bijvoorbeeld door:
- Gezonde gewoontes ontwikkelen: Eet gezond, slaap voldoende, beweeg en zorg voor jezelf op een manier die voedend en rustgevend is.
- Leer grenzen te stellen: Het stellen van gezonde grenzen is een belangrijke stap in het beschermen van jezelf en het creëren van ruimte voor genezing.
- Zelfcompassie: Traumaslachtoffers leggen de schuld vaak bij zichzelf en kunnen soms hard voor zichzelf zijn. Het oefenen van zelfcompassie is essentieel om het negatieve zelfbeeld dat trauma veroorzaakt te veranderen.
5. Creatieve expressie
Creatieve activiteiten kunnen een krachtig middel zijn om trauma te verwerken. Kunst, muziek, schrijven of andere creatieve uitlaatkleppen bieden een manier om emoties uit te drukken die moeilijk onder woorden te brengen zijn.
- Schrijven: Het bijhouden van een journal kan helpen om je gedachten en emoties te ordenen en te begrijpen. Schrijf over je ervaringen, maar ook over de vooruitgang die je boekt.
- Creatief werk: Schilderen, tekenen of muziek maken kunnen manieren zijn om emoties op een veilige manier te uiten.
6. Vergeven
Vergeven is een krachtig proces in het helen van trauma. Dit betekent niet dat je het trauma goedkeurt of dat je de daders rechtvaardigt. Het gaat erom dat je jezelf bevrijdt van de pijn en het vastgehouden leed.
- Vergeven van jezelf: Het is belangrijk om jezelf te vergeven voor alles wat je hebt meegemaakt of gedaan als reactie op het trauma. Je hebt gedaan wat je op dat moment kon.
- Loslaten van wrok: Het loslaten van wrok of bitterheid kan je bevrijden van de controle die het trauma nog steeds over je heeft.
7. Tijd en geduld
Genezing van trauma kost tijd en het is belangrijk om jezelf niet te haasten. Het pad naar heling is zelden rechtlijnig en bevat ups en downs. Het belangrijkste is om geduldig met jezelf te blijven en te onthouden dat elke stap vooruit, hoe klein ook, waardevol is. Je verdient het om te helen en een gezond, vervuld leven te leiden.
Trauma is een krachtig, maar vaak verborgen aspect van ons leven. Het kan ons zenuwstelsel ontregelen, onze reacties beïnvloeden en ons in een staat van overleving houden.
Maar trauma is niet iets dat vastligt. Het is iets dat we kunnen herkennen, begrijpen en uiteindelijk helen.
Pas wanneer we ons bewust worden van de impact van trauma, of dat nu ons eigen trauma is of dat van onze voorouders, kunnen we beginnen met het proces van heling.
Boekentips:
Trauma en de ziel
In 'Trauma en de ziel' toont Donald Kalsched vanuit Jungiaans perspectief het helingsproces van trauma als een spiritueel proces van de ziel
Complexe PTSS
Voor iedereen die worstelt met jeugdtrauma: het standaardwerk over complexe PTSS van Pete Walker.
Lees verder:
- Wat gebeurt er tijdens en na een traumatische gebeurtenis met je brein en je lichaam?
- Onverwerkte trauma-symptomen: hoe kun je ze herkennen?
- Trauma: waarom het belangrijk is om familietrauma’s te helen en niet over te dragen
Als Medium en Holistic Healer maar vooral als Gids op jouw Zielspad schrijf ik bezield en bevlogen over diep transformerend zielswerk en over het pad van heling dat ik zelf ben gegaan. Je vind ons op Dé Plek van Aandacht en Bezinning in Spanje waar wij offgrid leven en wij jou met open hart en armen ontvangen voor een levensveranderende Inspiratieweek. Bekijk ook onze online events, reading & healing voor mens en dier en voel je welkom voor een sjamanistisch consult www.masiamalagana.com
