Traumabinding en schuldgevoel: waarom het zo lastig is om uit een gewelddadige relatie te stappen (Dit zijn de kenmerken!)
Door Margaret Rutherford
Als je in een gewelddadige of narcistische relatie zit, kan er sprake zijn van ‘traumabinding’. Vaak heb je het niet door! Hierdoor wordt het steeds lastiger om uit de relatie te stappen. Psycholoog Margaret Rutherford, auteur van Een perfect verborgen depressie, weet er uit ervaring alles van. Ze staat in dit artikel stil bij de kenmerken. “De misbruiker deelt beloningen en straffen uit die je als slachtoffer het gevoel geven dat het jouw eigen schuld is.”
Ik weet hoe het is om de vrouw te zijn die haar mond houdt en anderen ervan probeert te overtuigen dat alles goed gaat.
Achtbaan van angst en verwarring
Elke keer dat iemand openlijk vertelt over zijn of haar ervaring met een gewelddadige relatie, of het nu een beroemdheid is die gaat scheiden of een vriendin die je toevertrouwt dat ze ernstige huwelijksproblemen heeft, vraag jij je misschien af waarom ze niet eerder uit die relatie stapten. Of waarom ze überhaupt bij die partner bleven. Als buitenstaander lijkt de oplossing namelijk nogal logisch: ga weg!
Maar als je zelf nooit de complexiteit van dit soort relaties hebt ervaren, dan kan het lastig zijn om je te realiseren dat deze mensen in een achtbaan van angst en verwarring zitten. Ze hopen dat het weer goed komt, tot die hoop opnieuw de bodem wordt ingeslagen.
Lees ook: 14 alarmsignalen van een zeer ongezonde relatie
Mijn persoonlijke verhaal
Ik weet hoe het is om de vrouw te zijn die haar mond houdt en anderen ervan probeert te overtuigen dat alles goed gaat – terwijl het duidelijk niet zo is. Ik weet ook dat ik nadat ik geslagen was en toch in de relatie bleef, mezelf de schuld gaf en ervan overtuigd was dat ik het zelf had veroorzaakt. Zo werd het mijn schuld. Het was mijn schuld dat ik hem had geprovoceerd, dat ik hem niet beter had begrepen, dat ik het allemaal geheim hield, dat ik bleef.
Ik absorbeerde dat schuldgevoel als een spons. Jarenlang worstelde ik met het vinden van eigenwaarde, terwijl ik in een zeer chaotische, dramatische en zorgwekkende relatie zat. Ik probeerde zijn vertrouwen en respect voor mij te winnen, wat onmogelijk was. Toch bleef ik het proberen. Ik bleef proberen en falen, wat mijn onzekerheid alleen maar vergrootte. En elke mislukte poging bewees (irrationeel gezien) dat het mijn eigen schuld was. Elke mislukking wreef dieper in hoe imperfect, hoe minderwaardig ik was. Het leek gewoon alsof er géén uitweg was.
Weggaan is niet zo makkelijk…
Ik was niet in levensgevaar, zoals veel andere vrouwen dat wel zijn. Ik wil ook niet de indruk wekken dat ik dat wel was. De grootste schade was op emotioneel gebied. Ik moest me realiseren dat ik het nooit goed kon maken. Nooit. Dat het oké is om niet perfect te zijn. En dat het oké is om voor een tweede keer te scheiden, wat z’n eigen vorm van schaamte met zich meebrengt. En hoewel het al een hele tijd geleden gebeurd is, zal ik nooit vergeten hoe het voelt om die vrouw te zijn. Als je nooit in die situatie hebt gezeten, weet dan dat weggaan niet zo makkelijk is als het lijkt.
Zo ontstaat traumabinding
Jaren later begon ik te begrijpen dat deze dynamiek ‘traumabinding’ wordt genoemd. Dit ontstaat als het geweld zo vaak wordt herhaald dat de patronen van schaamte, verwarring, hoop, onzekerheid en schuldgevoelens elkaar voeden en elkaar versterken.
Ook spelen ongelijke machtsverhoudingen vaak een rol bij traumabinding. De misbruiker deelt beloningen én straffen uit die het slachtoffer het gevoel geven dat de situatie onvoorspelbaar en oncontroleerbaar is. En bovenal, hoe paradoxaal ook, dat het zijn of haar eigen schuld is. Het behouden van je eigenwaarde wordt steeds lastiger naarmate het geweld voortduurt. Dit zorgt ervoor dat het idee van uit de relatie stappen onmogelijk lijkt. Dit komt ook vaak voor in relaties met een narcist.
Zoek hulp
Maar het is niet onmogelijk! Het vergt de nodige inspanning en het is niet makkelijk om het in je eentje te doen, maar je kunt eruit stappen. Vraag om steun van mensen om je heen, zoek professionele hulp als dat nodig is en weet dat niemand het verdient om gekleineerd en vernederd te worden. Fysiek of seksueel geweld mag nooit gebruikt worden als een middel om iemand onder controle te houden of te onderwerpen. En hoe dan ook: het is niet jouw schuld!
Zo vind je steun en hulp wanneer je in een zeer ongezonde relatie zit
Onzichtbare wonden
Onzichtbare wonden van Kay Douglas helpt je wanneer je in een gevaarlijke relatie hebt gezeten of nog zit. Of het nu gaat om een verbaal overweldigende of fysiek gewelddadige partner, overmatige controle of emotioneel misbruik, dit boek kan je helpen je leven terug te winnen en te herstellen van de impact op je(mentale) gezondheid.
Lees ook deze artikelen over ongezonde relaties:
Ontdek de 7 verschillen tussen een gezonde en een ongezonde relatie
Leren houden van jezelf na een ongezonde relatie (+ 3 waardevolle tips)
Zo vind je steun en hulp wanneer je in een zeer ongezonde relatie zit
Margaret Robinson Rutherford voert haar eigen psychologiepraktijk en pleit in toonaangevende media voor meer aandacht voor onze mentale gezondheid. Ze deed jarenlang onderzoek naar de samenhang tussen perfectionisme en depressie en de verstrekkende gevolgen daarvan.
