Inspiratieplatform voor spiritualiteit, gezondheid en bewustwording

Verdrietig, boos of angstig? Zó verwerk je heftige emoties snel en blijf je er niet in hangen

Heftige emoties: je wilt er waarschijnlijk het liefst van wegrennen, ze onderdrukken en je zo snel mogelijk weer blij of neutraal voelen. Spiritueel leraar Gangaji, auteur van De diamant in jezelf, vertelt je in dit artikel over een veel betere en fijnere manier van omgaan met heftige emoties als angst, verdriet, woede en irritaties. Eén die veel minder pijn doet dan wegrennen, onderdrukken óf dramatisch voelen.

Elke emotie die er in je bewustzijn opkomt, kun je met je volle bewustzijn tegemoet treden, zonder je te hoeven verstoppen in verhalen of analyses.

Het ongemak van emoties

Veel mensen willen zich bevrijden van lastige emoties als woede, angst en verdriet en streven naar prettiger emoties zoals blijdschap en vrolijkheid. Meestal probeert een mens gelukkiger te zijn door zijn negatieve emoties te verdringen of te uiten, in de hoop ze uit het zicht te werken of ervan verlost te zijn. Helaas is geen van beide strategieën een afspiegeling van het ware zelf, een roerloze zuiverheid van zijn die dieper gaat dan welke emotie ook en daar altijd onbewogen onder blijft.

Zeker, er zijn momenten waarop het goed is om emoties te verdringen of te uiten. Maar er bestaat nog een andere mogelijkheid, waarbij je de emotie verdringt noch uit. Ik noem dat ‘rechtstreeks ervaren’.

Je emoties rechtstreeks ervaren

Je emoties rechtstreeks ervaren houdt in dat je ze niet ontkent of verdringt maar je er ook niet in rondwentelt. Dat wil zeggen dat je er geen verhaal aan hangt. Je haalt er geen verhaal bij over wie dit overkomt, waarom het gebeurt, waarom het niet zou mogen gebeuren, wie er verantwoordelijk voor is of wie het te verwijten valt. Je kunt, in welke emotie dan ook – de zogenaamde ‘positieve’ én de ‘negatieve’ – de kern ontdekken.

Zo verdwijnen je emoties

In feite is het zo dat elke negatieve emotie verdwijnt wanneer je deze werkelijk ervaart, haar echt voelt en tot je door laat dringen. En positieve emoties die je werkelijk ervaart worden groter, sterker, eindeloos. Dus relatief gezien bestaan er positieve en negatieve emoties, maar als je het onderzoekt zijn er alleen maar positieve emoties, namelijk de positiviteit van absoluut bewustzijn. Maar omdat er in onze cultuur slechts weinig is dat dit verbijsterende inzicht onderschrijft, zijn we ons hele leven op jacht naar positieve emoties en op de vlucht voor negatieve emoties.

Wanneer je een negatieve emotie werkelijk en ten volle ervaart, zonder verhaal of gedachten, houdt deze ogenblikkelijk op te bestaan. Wanneer je denkt dat je een emotie echt ten volle ervaart en deze blijft intens, zie dan in dat er nog steeds een verhaal aan vastzit: dat het zo’n hevige emotie is, dat je er nooit van af zult komen, dat die emotie altijd terug zal komen, en hoe gevaarlijk het is om dit te voelen. Hoe het verhaal op dat moment ook mag luiden, je kunt de rechtstreekse ervaring ervan op talloze manieren uitstellen.

Irritatie voelen en laten gaan

Als je bijvoorbeeld geïrriteerd bent, ben je meestal geneigd iets te doen om van die irritatie af te komen, of je wijst óf jezelf óf een ander aan als oorzaak van die irritatie en gaat verwijten maken. Op dat moment begint de verhaallijn rond de emotie zich te ontwikkelen. Maar in feite bestaat er de mogelijkheid dat je helemaal niets met de emotie doet: je duwt haar niet weg, probeert je er niet van te ontdoen, maar ervaart haar rechtstreeks, precies zoals zij is. Je kunt, zodra de irritatie in je opkomt, simpelweg volkomen, helemaal en vrijelijk geïrriteerd zijn, zonder iets te verdringen of te uiten. Over het algemeen blijkt er – wanneer je een emotie rechtstreeks ervaart – vaak iets anders onder schuil te gaan.

De irritatie is misschien slechts een oppervlakkige rimpeling. Daaronder kan woede of angst zitten. En dan is het wederom niet de bedoeling je van de woede of de angst te ontdoen, of die te analyseren, maar gaat het erom die rechtstreeks te ervaren. Wanneer er onder de irritatie angst of woede blijkt te zitten, ga dan dieper met je aandacht: geef jezelf de ruimte absoluut en helemaal boos of bang te zijn, zonder je gevoelens te onderdrukken of naar buiten te brengen.

Hoe kun je angst veilig ervaren?

Angst is meestal de grootste uitdaging, want gewoonlijk proberen de meeste mensen die op afstand te houden. En natuurlijk wordt de angst als je probeert die op afstand te houden, alleen maar groter en dreigender. Wat ik bedoel is dat je je in feite ook voor de angst kunt openstellen: je kunt bang zijn zonder te hoeven zeggen dat je bang bent of zonder gevolg te geven aan gedachten over wat bang zijn inhoudt. Je kunt simpelweg de angst zelf ervaren.

Als ik het over het rechtstreeks ervaren van angst heb, heb ik het niet over terechte fysiologische angst. De vecht- of vluchtreactie bij fysiek gevaar is een heel natuurlijke en terechte reactie van het menselijk organisme. Het is een overlevingsmechanisme dat in ons lichaam is ingebakken. Het is bijvoorbeeld terecht om uit de weg te gaan als er een bus aan komt.

Maar de angsten waarvan ik beweer dat je ze onder ogen moet zien zijn psychologische angsten: de angsten die je aandacht en energie onnodig opeisen in de vorm van de drang jezelf te beschermen of te verdedigen, zoals de angst voor emotionele pijn of de angst voor verlies of de dood. Wanneer je een psychologische angst onder ogen ziet in plaats van je ertegen te verzetten of ervoor weg te lopen, blijkt er vaak een nog diepere emotie onder schuil te gaan.

Er kan een diep verdriet of grote gekwetstheid onder de angst liggen. En ook die kun je rechtstreeks en volledig ervaren zonder dat het een verhaal hoeft te worden. Wanneer je bereid bent al die emotionele lagen helemaal te doorvoelen, kom je uiteindelijk bij wat eruitziet als een peilloze afgrond. Die afgrond ervaar je als het niets, de leegte, het niemand-zijn. Dit is een belangrijk moment, want wie absoluut niets durft te zijn, niemand durft te zijn, durft vrij te zijn. Al die andere emoties en gevoelens zijn lagen in je verdediging – of wapens – tegen dat gevoel van niets-zijn: de dood van wie je denkt te zijn. Zodra je de wapens hebt neergelegd, zodra de deur open is, kun je het niets-zijn dat je vreesde ten volle onder ogen zien en ontmoeten. En die confrontatie is de grote openbaring van het ware zelfonderzoek, want daarin openbaart zich de geheime parel van waarheid die al die tijd al in het diepst van je eigen hart verborgen was. Jij bent de diamant die je ontdekt.

Je bevrijdt jezelf

Dat is een immense ontdekking, maar het is een ontdekking die je helemaal zelf moet doen. Wanneer je bereid bent elke emotie, elk gevoel volledig en ten diepste te ervaren, ontdek je in de kern daarvan het smetteloze bewustzijn dat zichzelf ontmoet: de ervaring en degene die het ervaart. Als je deze waarheid uit de eerste hand ontdekt, ben je bevrijd van het vluchten voor zogenaamd negatieve emoties en het najagen van zogenaamd positieve emoties. Je bent bevrijd – verlost – van het afwijzen van of hechten aan zaken die vergankelijk zijn. Je bent vrij om jezelf waarlijk te ontmoeten en je in die ontmoeting te verheugen.

Elke emotie die er in je bewustzijn opkomt, kun je met je volle bewustzijn tegemoet treden, zonder je te hoeven verstoppen in verhalen of analyses. Wanneer je bereid bent geen gevolg te geven aan de werking van je denken maar alleen stil durft te zijn en de emotie volledig durft te voelen, zul je zien dat het niets is. Emoties worden slechts bij elkaar gehouden door gedachten, of het nu om bewuste of onderbewuste gedachten gaat.

Je hebt als mens het vermogen om eenvoudig te stoppen en te zeggen: ‘Woede, angst, verdriet, wanhoop – oké, kom maar.’ Als je zegt: ‘Oké, kom maar,’ en dat ook echt meent, er echt voor openstaat, kan die emotie niet komen, omdat je er op dat moment geen verhaal aan hangt. Ik wil je uitnodigen dat zelf te proberen. Woede, angst, verdriet of wanhoop bestaan alleen als ze aan een verhaal vastzitten! Jazeker, dat is een verbijsterende, eenvoudige, maar toch indringende ontdekking. Je kunt er niet omheen. Je kunt erkennen dat datgene waarvoor je op de vlucht bent in feite niet bestaat, en datgene wat je najaagt er altijd al is.

Opdracht: voel je emoties

Ik wil je uitnodigen helemaal tot de kern van zuiver zijn door te dringen, je van geen enkele emotie te ontdoen en ze niet te dramatiseren of verheerlijken, maar datgene te ontdekken waar elke emotie toe oproept: dat je wie je denkt te zijn dood laat gaan vóór de dood van wie je denkt te zijn.

Fragment uit: De diamant in jezelf

De diamant in jezelf

Spiritualiteit en een gelukkig leven leven hoeven niet moeilijk te zijn. Gangaji neemt je in 'De diamant in jezelf' mee op weg naar de ontdekking dat alles waar je je hele leven lang al naar op zoek bent te vinden is in het hier en Nu.

Bestel jouw exemplaar voor €23.50 met gratis verzending Bestel nu

Je bestelt bij