Ik werd uitgenodigd door opleidingsinstituut Hypenzo om iets te komen vertellen over de betekenis van mijn eigen burn-out proces. Tijdens de voorbereiding van deze lezing haalde ik de powerpoint presentatie die ik twee jaar eerder had gemaakt weer boven, met de bedoeling om, op enkele kleine wijzigingen na, deze integraal over te nemen. Onmiddellijk voelde ik echter: ‘deze boodschap klopt niet langer voor mij!’
Hoe het stressmechanisme werkt, wat de waarschuwingssignalen en oorzaken zijn en hoe je een burn-out kunt voorkomen; het is niet dat deze dingen oninteressant zijn, integendeel. Alleen zijn deze inzichten in de ogen waar ik nu doorheen kijk, totaal niet meer relevant. Want daar gaat het in essentie helemaal niet over. Waar een burn-out voor mij dan wel over gaat, dat lees je in deze blog.
Identiteitscrisis
Een burn-out betekende reeds van bij het begin voor mij een identiteitscrisis. Ik was net de dertig gepasseerd, speelde perfect de rollen die mij waren toebedeeld en voldeed aan (bijna) alle verwachtingen van de maatschappij. Ik was fier op wat ik deed (werken als psychiatrisch verpleegkundige in de verslavingszorg), had een hobby die mij boven de massa deed uitstijgen (golfsurfen) en een ruime vrienden- en kennissenkring die zorgde voor een druk sociaal leven.
Met andere woorden, mijn identiteit was volledig gestoeld op dingen buiten mezelf! Daar kwam ik pas achter toen al deze dingen (op enkele goede vrienden na) tijdens mijn burn-out wegvielen, dankzij een medisch ontslag, weinig tot geen lichamelijke energie en veel onbegrip. Daar stond ik dan, compleet naakt, vervreemd van mezelf en totaal geen idee hebbend wie ik nu eigenlijk was. Hoewel ik deze fase niet meteen zou willen overdoen bleek dit één van de meest vruchtdragende periodes uit mijn leven te zijn! Al duurde het even vooraleer die vruchten zichtbaar werden.
Van opwikkelen naar ontwikkelen
Ondertussen zijn we meer dan vier jaar verder en eigenlijk ontdekte ik pas recent dat mijn burn-out het begin inluidde van een nieuwe manier van zijn. Dit inzicht kwam er dankzij een deelnemer die de dubbele spiraal onder mijn aandacht bracht. Een symbool dat voor mij het hele proces helder heeft gemaakt.
De linker spiraal (die van binnen naar buiten loopt) representeert mijn manier van zijn voor mijn burn-out. Een manier van zijn die voornamelijk gericht was op de buitenwereld. Mijn identiteit hing samen met wat ik deed, had en bezig was te worden, met wie en wat ik kende, met de verhalen uit mijn verleden en de plannen voor mijn toekomst. Mijn voornaamste drijfveren waren erbij horen, erkenning krijgen en (graag) gezien worden. Waar ik o zo mijn best voor deed.
De burn-out zette mij op een keerpunt. Op dat punt werd mij (onbewust) de vraag gesteld: ‘Ga je jezelf verder opwikkelen (door voor de slachtofferrol en de ziekte-identiteit te kiezen) of begin je met jezelf te ontwikkelen?’. Na wat weerstand (even werd ik verleid om de verantwoordelijkheid buiten mezelf te leggen en de schuld te steken op ‘het werk’ en ‘de maatschappij’), koos ik voor het pad van ontwikkeling. De impact van deze keuze nog niet beseffend.
Zo kwam ik in de rechter spiraal terecht (die van buiten naar binnen loopt). In plaats van meer laagjes aan mezelf toe te voegen, begon ik met het afpellen van de opgebouwde laagjes, alias met het proces van on-conditioneren. Langzaam maar zeker – en met de nodige obstakels onderweg – kwam ik dichter bij mijn ware zelf en mijn eigen waarheid. Dit uitte zich in het maken van andere keuzes.
“Spirituality is about the journey towards a complete realisation of who and what we really are.
— Andrew Marshall
De verdoken werking van het ego
Wat ik echter niet in de gaten had, was dat ik met deze keuzes wilde bewijzen dat het ook anders kan. Het leek iets heel onschuldig, nobel zelfs, dienend om anderen te inspireren ook hun eigen pad te durven volgen. Maar eigenlijk was tijdens dit proces nog steeds mijn ego aan het werk. De snoodaard. 😉
Alles wat je doet om jezelf te bewijzen, is immers nog steeds gericht op de buitenwereld. Daar kwam ik op een zeer pijnlijke manier achter toen mijn relatie onverwacht afsprong en het verlies van mijn partner een leeg, gapend gat in mij achterliet. Mijn identiteit was blijkbaar nauw verbonden met ‘het hebben van een relatie’ en met ‘wonen in het buitenland’, alias nog steeds met externe dingen! Aw, deze constatatie deed zeer!
Rouwproces bleek afsterfproces
De fase die daarop volgde was één van de meest afschuwelijke uit mijn hele leven. Ik voelde zulke diepe, rauwe, allesverslindende emotionele pijn dat ik met momenten dacht ‘het hoeft voor mij niet meer’. Ik wist niet wat er met mij gebeurde, ik bleef vastlopen in verdriet dus ik wijdde het aan disfunctionele rouw. Wat er in werkelijkheid plaatsvond, was een innerlijk opschoningsproces.
Dat ontdekte ik toen ik ten einde raad aanklopte bij de therapeute die mij ook tijdens mijn burn-out opvolgde en die ik als een van mijn voorlopers aanschouw. Ik zat in haar praktijkruimte als een mokkend kind dat niet akkoord gaat met de straf die het zonet heeft gekregen. Maar ik kreeg niet de respons die ik had verwacht te krijgen! Geen medelijden maar wel deze onomwonden boodschap: ‘De oude Mieke is in stukken aan het barsten, de pijn die je voelt is niet meer dan de hevige weerstand die je ego vertoont tegen dit afstervingsproces. Hoe langer jij in weerstand zit, hoe langer het proces zal duren. Overgave is de enige weg (ik mistypte mij net en schreef ‘overgave is de enge weg’, dat klopt ook!)!’
De bereidheid tot overgave
Zo gezegd, zo gedaan. Ik keerde terug vanuit België naar mijn eenzame hol in Spanje en zei met mijn armen open in de lucht tegen het Universum: “Ik ben bereid mij hier volledig aan over te geven, bring it on!” Vervolgens gebeurde er… niets. In het begin was ik nog een beetje voorzichtig, verwachtend dat de pijn en het verdriet elk moment konden terugkeren. Maar dat gebeurde niet, twee maanden later nog steeds niet. Maar er gebeurde in tussentijd wel andere dingen! Mooie dingen, wonderbaarlijke dingen!
Eigenlijk is alles sindsdien veranderd. Waar het leven voorheen nog voelde als een strijd, als ploeteren, geduld hebben en hard werken. Voelt het nu als een feest met voortreffelijke bediening! Het enige dat ik moet doen is durven vragen (en leren ontvangen) en mijn eigen wil ondergeschikt maken aan de Hogere wil. Het is immers niet het leven dat ons tegenwerkt, het zijn wij die onszelf tegenwerken door te vergeten wie we in essentie zijn.
Nooit meer de oude
Nooit meer de oude van Mieke Lannoey is een boek over het leven na een burn-out. Waar velen het herstel van een burn-out als het eindpunt beschouwen, is het in werkelijkheid slechts het begin. Het begin van een nieuwe manier van leven en werken, die begint met te aanvaarden dat je nooit meer de oude wordt. Ze neemt je mee op haar persoonlijke zoektocht om vanuit de kern te veranderen en inspireert je met haar visie op wat wil ontstaan: een nieuwe maatschappij!
Schrijven is voor mij een manier om ervaringen te verwerken, verbanden te ontdekken, processen te duiden en inzichten te delen. Niet als coach, therapeut of academicus, wel als Mieke. Een mens die zich al (onder)zoekend een weg door het leven baant.
