Waarom je je zo leeg kunt voelen: tekens en signalen van leegte (en hoe dit in je kindertijd kan zijn ontstaan)
Door Jonice Webb
Weinig mensen komen naar therapie omdat ze zich vanbinnen leeg voelen. Er is geen sprake van een opzichzelfstaande stoornis zoals een angststoornis of depressie. De meeste mensen ervaren het ook niet als een symptoom dat in hun leven speelt. Het is meer een algeheel gevoel van ongemak, het gevoel dat je te weinig vervulling vindt, een gevoel dat soms misschien komt en gaat. Sommige mensen ervaren dit fysiek, als een leegte in hun buik of borstkas. Anderen ervaren het meer als een emotionele leegte.
Misschien heb je een algeheel gevoel dat je iets mist wat ieder ander wel heeft, of dat je aan de zijlijn staat. Iets voelt gewoon niet goed maar het is lastig te benoemen. Het geeft je het gevoel dat je op een of andere manier afgezonderd bent, niet verbonden, alsof je niet van het leven geniet zoals je dat zou moeten doen.
Lees ook: 7 tekenen dat je emotioneel verwaarloosd bent als kind (en hoe het nu invloed op je heeft)
Ik heb gemerkt dat de meeste emotioneel verwaarloosde mensen die naar therapie komen voor bijvoorbeeld angsten, depressie of met problemen die met het gezin te maken hebben, deze gevoelens van leegte op een of andere manier uiten. Dat lege gevoel is vaak chronisch en is in de loop van hun leven af en toe komen opzetten en weer afgezwakt. Het kan moeilijk zijn je voor te stellen hoe het komt dat iemand zich zo voelt. Het antwoord ligt in emotionele reacties van ouders gedurende de jeugd.
We kijken naar diverse voorbeelden van oorzaken voor deze gevoelens, naar manieren waarop die zich manifesteren en naar de processen om het te herstellen. Laten we om te beginnen eens kijken naar een algeheel gevoel van leegte dat is veroorzaakt door emotioneel verwaarlozende ouders.
Simon
Simon was een knappe, fitte, 38-jarige man toen hij voor het eerst voor een behandeling kwam. Het probleem dat hij aangaf was een onvermogen om een relatie te hebben, ondanks de interesse die veel vrouwen wel in hem toonden. Simon wilde ontdekken wat er mis was, wat hem in de weg stond. Hij leek in alle opzichten een geweldige vangst: hij was succesvol als beursanalist, hij had een Porsche en een schitterend appartement in Boston. Hij hield van skydiven en als hobby restaureerde hij oude Porsches, waar hij dan mee ging racen. Was hij te kieskeurig wat vrouwen betreft? Was hij bang zich te binden? We moesten er flink tijd in steken om de echte Simon uit zijn schuilplaats te laten komen.
Simon was een kind van rijke ouders. Hij was opgegroeid in een enorm huis met een hoop land eromheen, het meeste was bebost. Zijn ouders reisden vaak en lieten hem en zijn jongere zus dan thuis met een kindermeisje. Zijn zusje had een handicap en had daarom veel zorg nodig. Wanneer ze thuis waren van hun reizen, richtten hun ouders de meeste ouderlijke energie op haar, en moest Simon zichzelf maar redden. Simons ouders passen het beste in een combinatie van twee oudertypes: ‘ouder van een ziek kind’ en ‘toegeeflijke ouder’.
Simons ouders lieten hem op een ziekelijke manier zijn eigen dingen doen. Hij had doorgaans alle ruimte, er waren geen grenzen of regels gesteld. Als kind was hij heel veel alleen in de bossen. Als puber werd hij fervent drinker en rookte hij wiet. Toen hij werd gepakt voor rijden onder invloed, maakte zijn vader zich even zorgen maar dat duurde niet lang.
Boosheid
Simon haalde een herinnering op over hoe hij als tiener vaak urenlang alleen tussen de bomen achter het huis was. Hij was rusteloos maar wilde niet naar huis omdat hij daar niets vond. Misschien rookte hij een stickie en stelde hij het naar huis gaan uit tot lang nadat het donker was geworden, om die vreselijke gevoelens bij het naar binnen lopen maar zo lang mogelijk uit te stellen. Hij koesterde een immense boosheid jegens zijn ouders, maar die begreep hij niet en kon hij niet plaatsen. Daarbij kwam een overweldigend gevoel van alleen zijn en een wanhopige wens een vriendin te hebben, een maatje dat er altijd was om de enorme leegte te vullen die zijn leven was.
Rusteloosheid
Nadat hij door het rijden onder invloed wat aandacht en bezorgdheid van zijn vader had mogen proeven, kwam Simon weer in het gareel. Hij slaagde voor zijn school en studeerde later af in economie. Hij verhuisde naar Los Angeles en werkte een aantal jaren voor een heel grote firma. Hij was enorm succesvol en verdiende veel geld. Hij kreeg een relatie met een vrouw, en dat liep prima totdat ze wilde trouwen. Op dat moment voelde hij zich verstijven en leeg, en ook moe van Los Angeles. Hij verbrak de relatie abrupt, zegde zijn baan op en verhuisde naar Boston. In Boston bouwde hij gemakkelijk weer een bestaan op, want hij had een goede opleiding, was breed inzetbaar en kon een goed salaris bedingen.
Maar toen hij zijn nieuwe leven weer had opgebouwd, kwamen die oude gevoelens van rusteloosheid al snel terug. Iets klopte er niet, hij was nog steeds niet gelukkig. Op dat moment besloot hij te gaan skydiven en met Porsches te racen. Hij probeerde zijn gevoel van leegte te bestrijden met extreme sporten. Dat shot adrenaline dat hij elke keer kreeg wanneer hij uit een vliegtuig sprong deed wonderen, maar duurde heel kort. Als hij terugreed van het springen, sijpelden die oude gevoelens alweer door en begon hij te wensen dat zijn parachute niet open was gegaan. Hij stelde zich voor dat hij dood was, en wat een opluchting dat zou zijn. Eigenlijk werd hij al jarenlang bij vlagen geplaagd door dergelijke gedachten.
Simon wilde dood, en niet omdat hij te veel voelde maar juist omdat hij niets voelde. Hij was niet in staat een relatie te hebben omdat hij leeg was, niet in staat te geven of te ontvangen. Hij bewoog zich door de wereld in een rusteloze queeste naar betekenis en hij dankte banen, appartementen, auto’s en mensen af wanneer die niet langer iets opleverden. Hij wilde wat ieder ander zo gemakkelijk leek te vinden, maar wat voor hem ongrijpbaar leek: een verbondenheid met een ander menselijk wezen.
Openstellen voor de wereld van emoties
In therapie was mijn werk met Simon gericht op gevoelens. Toen hij verhalen vertelde over zijn leven, onderbrak ik hem vaak en vroeg ik hem: ‘En hoe voelde je je op dat moment?’ of: ‘Hoe voel je je nu, nu je erover praat?’ In het begin raakte Simon geïrriteerd door mijn vragen. Hij ervoer die als onderbrekingen, irrelevante raaklijnen die ons de verkeerde kant op stuurden, weg van het punt dat hij wilde maken met zijn verhaal.
Maar geleidelijk aan, in de loop van ongeveer twee jaar therapie, begon zijn geest zich open te stellen voor de wereld van emoties. In een poging om mijn vragen te beantwoorden begon hij langzaamaan zijn aandacht naar binnen te richten, zich te focussen op zijn innerlijke ervaring en zijn gevoelens te benoemen. Interessant was dat naarmate hij meer ging voelen, hij seksuele problemen begon te ervaren met de vrouw met wie hij aan het daten was. Naarmate hij beter in staat raakte om zich emotioneel aan zijn vriendin te binden, was hij minder goed in staat seks met haar te hebben. Zijn impotentie werd een bron van enorme spanning voor hem.
Het tweede deel van zijn behandeling bestond er dan ook uit hem te leren herkennen dat hij letterlijk was opgevoed om een eenzame wolf te worden. Hij had zijn emotionele zelf zo radicaal afgeschermd dat alleen al het concept van het combineren van emotionele nabijheid en seksuele intimiteit hem bang maakte en als een bedreiging voelde. De meeste mensen weten wel dat seks om de seks heel eenvoudig is. Maar seks ten dienste van emotionele intimiteit? Dat is wat griezeliger. Simon kon het niet aan wanneer seks betekenis kreeg en wanneer er gevoelens bij kwamen kijken. Zijn lijf loste dat voor hem op door te zorgen dat hij niet seksueel actief kon zijn.
Simons grote verdienste was dat hij doorzette. Door hard te werken aan zijn therapie was hij uiteindelijk in staat zich prettiger in zichzelf te voelen. Drie vriendinnen later had hij een vrouw gevonden met wie hij zich emotioneel veilig genoeg voelde om werkelijke intimiteit te delen.
Misschien vraag je je af wat het verband is tussen Simons gevoelens van leegheid, zijn verstijven en zijn relatieproblemen. Dit zijn allemaal bijverschijnselen van het kernprobleem: emotionele verwaarlozing. Simon bracht zijn vormende jaren alleen en eenzaam door, met heel weinig gevoel tussen zijn ouders en hemzelf. De emotionele substantie die een kind in staat stelt zich te verbinden met zijn ouders, mensen en de wereld in het algemeen, ontbrak volledig. Simon groeide op in een emotioneel vacuüm. Hij probeerde die leegte in zichzelf ‘te vullen’ met leeftijdgenoten, wiet en feestjes. Hij had de ene na de andere vriendin, in de hoop dat die vrouwen hem zingeving en verbondenheid konden geven. Maar geen van die strategieën werkte. Uiteindelijk had hij therapie nodig om in zichzelf te zoeken naar de oplossing, in plaats van buiten zichzelf. Hij moest leren over emoties, accepteren dat hij die had en hij moest zichzelf toestaan om die te voelen om de substantie, de rijkdom en de zin van het leven te ervaren. Toen pas was hij in staat tot een relatie met substantie, rijkdom en inhoud.
Gevoel is de brandstof van het leven. Als we daar in onze jeugd onvoldoende van krijgen, moeten we als volwassenen bijtanken. Anders merken we dat we op een lege tank proberen verder te gaan.
Natuurlijk ervoer Simon een nogal extreem voorbeeld van leegte. Veel verwaarloosde mensen hebben dit in een veel mildere vorm en worden er niet zo door gekweld. Maar ik heb gemerkt dat zelfs een leegheid in de mildste vorm iemands vermogen kan dwarsbomen om deel te nemen aan het leven en ervan te genieten. En in de ergste vorm kan die mensen ertoe drijven zelfmoord te overwegen, of zelfs te plegen.
Tekens en signalen van leegheid
- soms voel je je fysiek leeg vanbinnen
- je bent emotioneel versteend
- je twijfelt aan de zin of het doel van het leven
- je hebt zelfmoordgedachten die uit het niets lijken te komen
- je zoekt altijd naar opwinding
- je voelt je op mysterieuze wijze anders dan anderen
- je hebt vaak het gevoel dat je aan de zijlijn staat
Als je het gevoel hebt dat verschillende van de hierboven genoemde signalen op jou slaan, dan is het belangrijk te bedenken dat je emotioneel verwaarloosd kunt zijn. Maar dat is geen reden tot paniek. Want heb je eenmaal uitgezocht welke aspecten van emotionele verwaarlozing op jou van toepassing zijn, dan kun je de effecten daarvan corrigeren en bestrijden.
Ongekende gevoelens
Vraag je je af waar je gevoelens van leegte vandaan komen en hoe je een gezonde relatie kunt opbouwen met je eigen emoties? Ongekende gevoelens van Jonice Webb helpt je om je ervaring te erkennen en jezelf te omarmen.
Lees ook deze artikelen:
Hoe laat je ongezonde energetische familiepatronen los?
Narcistische ouders: onzichtbare mishandeling
Emotionele bagage en familiepatronen: zo ziet emotionele verwaarlozing er uit
7 tekenen dat je emotioneel verwaarloosd bent als kind (en hoe het nu invloed op je heeft)
Jonice Webb is gepromoveerd in de klinische psychologie, was directeur van een aantal poliklinieken en voert inmiddels dertig jaar haar eigen psychotherapiepraktijk. Ze heeft zich gespecialiseerd in het werken met jongeren en relatietherapie.
Ben het boek aan het lezen er confronterend om te lezen. Eindelijk eens een boek wat weergeeft wat mijn gemis is geweest in mijn jeugd. Ook fijn dat er niemand de 'schuld' krijgt maar het om onvermogen gaat. Zo kan je je beter focussen op het heden.
Klopt helemaal en is helemaal zoals ik mij meestal voel, LEEG. Ik wil ook niets liever dan dood, het leven hier heeft voor mij totaal geen zin/nut. Ik heb mijn ouders ook moeten missen. Moeder dood op haar 28ste "ik was toen 4" en mijn vader die door de dood van zijn vrouw totaal ontredderd was kon mij met mijn verdriet niet aan en plaatste me in een tehuis. Heb ook een gruwelijke jeugd gehad met veel geweld, drugs, alcohol, opstandig gedrag van mijn zijde, psychische en fysieke mishandeling door familieleden en heb vele malen geprobeerd uit het leven te stappen, maar helaas kwam er altijd iets of iemand tussen die mij zo nodig moest redden. En wat de signalen betreft, ze kloppen alle zeven bij mij. Een hopeloos geval dus waar je verder geen tijd en aandacht aan moet besteden, ik red mezelf wel tot de zoete bevrijding van de dood. Ik heb mezelf altijd gered "was de enigste manier om te overleven" dus dat doen we nu dan ook maar.
Beste Peter, ik las je comment, en weet niet zo goed wat ik hiermee moet. Reageer ik, dan reageer ik waarschijnlijk fout... reageer ik niet, dat voelt ook niet ok voor mij... Bij deze wil ik je graag toch veel kracht en warmte sturen in je levensproces. Weet dat echt niemand een hopeloos geval is, zelfs al voelt het vaak zo. Ik hoop dat je de kracht en de juiste mensen vindt om anders naar jezelf, en misschien het leven te leren kijken. #hoopvol Mijn broer pleegde zelfmoord. .. Ik hoop dat er voor jou nog een andere weg is... veel sterkte voor jou, en voor alle mensen die struggelen in het leven
Dank je Lara voor je hartverwarmende reactie. Ik heb vandaag het boek "ongekende gevoelens" gekocht en ga dat de komende tijd maar eens lezen. Ik ben van nature niet van het opgeven "ik ben een trotse Ram" maar ik ben ook heel erg moe. Ik heb een beetje teveel meegemaakt in mijn leven. Nogmaals dank.
Oef dat komt binnen jou verhaal. Hallo Peters68, het begin van jou story lijkt op dat van mij. Ik ben mijn ouders ook veel te vroeg verloren. Mijn moeder is gestorven toen ze 36 was en liet mijn vader met 7 kinderen achter. Mijn vader hertrouwde met de vriendin van mijn moeder en zij kreeg van mijn vader twee kinderen. Zo'n compromis huwelijk want daar leek het voor mij op. Mijn vader is 6 jaar later om gekomen door een noodlottig ongeluk.( op een leeftijd van 45 jaar) Mijn stiefmoeder bleef met 9 kinderen achter. Gelukkig is het hele gezin bij elkaar gebleven, ondanks dat er weinig tijd voor liefde was, of een aai over de bol heb ik toch diepe respect voor mijn stiefmoeder. Op sommige momenten ervaar ik ook de leegte dat waar ws het boek over gaat. Lieve Peters68 ik hoop dat je ook momenten van geluk ervaar want dat gun ik jou nadat ik het verhaal van jou gelezen heb. Liefdevolle groet Dorothé
Dank je Dorothe, dat is ook niet mis idd wat je hebt meegemaakt maar je had in ieder geval je broertjes/zusjes nog. Ik ben vanaf mijn zesde zo goed als alleen op de wereld. Dat was vroeger ook mijn lievelingsboek. Ik ga de komende tijd het boek "Ongekende gevoelens" lezen. Dat zal vast en zeker wel het nodige gaan los trekken in me en de nodige tranen naar buiten werken maar huilen is gezond en zoals Boeddha al eens zei, tranen zijn de parels van de ziel.
Peter de reden dat er steeds iets of iemand was die jou redde geeft al aan dat je leven niet nutteloos is. Dit boek lezen kan je helpen om dat in te zien. Slachtoffer blijven van je omstandigheden is ook een keuze. Ik wens je veel wijsheid en sterkte toe.
Dank je Eric. Ik heb vanmiddag het boek gekocht en ga dat de komende tijd eens rustig lezen. Ik ben overigens nooit slachtoffer, alles wat is gebeurd in mijn leven was een les, een les die mijn ziel nodig had. Ik heb daar voor ik incarneerde zelf voor gekozen maar leuk is anders.
Ik denk dat heel veel mensen iets van emotionele verwaarlozing hebben meegemaakt, onbewust. Het ding is het gaan herkennen, accepteren en hoe ermee om te gaan. Ik heb ook jaaarenlang gestruggled. Zo lang in een overlevingsstand gestaan. Maar het kan beter worden , als je eraan werkt. Heb vertrouwen in jezelf!
Hoi Peter, ik herken veel van je gevoelens. Ben 'blij' dat je ze deelt en hoop voor jou, net als voor mezelf, dat je je waarde hier tóch gaat zien en ervaren..
Het boek is een echte aanrader ! ! Na een hele lange zoektocht eindelijk gevonden wat er toch “mis” is met mij ? Heel mijn leven in de overlevingsmodus geleefd (55jr.), maar waar ik nu uit aan het komen ben. Nooit geen blij of gelukkig gevoel, als klein kind vond ik het leven ook heel zwaar en vroeg me af waarom ik leefde ? Ja een en al herkenning in het boek, nu dus aan de slag met de tips en oefeningen!
Hoi allemaal. Ik kan mij hier heel goed in plaatsen .Zelf noem ik mij Remie alleen op de wereld Veel mee gemaakt en nog . Moederliefde ho maar .Knuffels ho maar.allemaal dingen die je als kind moet krijgen . Een gezin van 9kinderen is ook niet niets maar ,ik ben de enige van de 9 die geen liefde ,warmte,knuffels ken en heb gekend , Ben mishandeld en de meeste klappen gehad .Geestelijk maar zekers lichaamlijk. In mijn huwelijk precies het zelfde ! Ik herinner me totaal niet een knuffel of een schouderklopje . Als kind werd ik gewoon als slaaf gebruiktIk noemde mijn moeder slavendrijfster en dat doe ik nu nog .Een band had ik totaal niet met mijn moeder. Ze is nu 4j terug overleden maar ik mis haar totaal niet en het doet mij niets . Daar tegenover mis ik mijn vader wel heel erg !!! Hij is nu 22j dood. Hij sloeg mij vreselijk maar,ik vergeef het hem omdat hij dit deed in opdracht van me moeder. Zelf heb ik een zoon en die heeft 2kleindochters en ook deze zijn mij ontnomen van hun geboorte . De kinderen zijn gewoon vreemde voor mij . Zij kijken totaal niet na mijn om ? Zelf ben ik een hsper met ietsjes meer. Leegte ja zekers ,ook ik heb met zelf moord gelopen . Vraag mij af waarom word dit een mens aan gedaan? Zekers iemand die veel liefde en warmte uitstraal en in zijn hart heeft? Ongelooflijk maar waar?!!!!!
De reden dat ik hier nu reageer, zijn de berichten van Peter. Eerder deze middag las ik deels het artikel over het je leeg voelen. Mijn reden van leeg voelen is een andere dan die van jou Peter. Maar jouw berichten blijven me bij; vandaar toch ook nog mijn reactie. Wat mij bij jou opvalt, is, dat jij in jouw kern een warme persoonlijkheid bent, anders had je m.i. niet terug gereageerd op de reacties, die voor jou bestemd zijn. Een aantal jaren geleden las ik ergens op internet; "In het heden zijn verleden en toekomst tegelijk aanwezig."; dit is een van mijn lijfspreuken geworden. Ik begrijp uit jouw reacties dat je wel via allerlei stromingen probeert te overleven en zoals je zelf al zegt; je bent een ram. Mensen geboren onder het sterrenbeeld ram zijn vechters en overlevers! Ook ik wens je voor de rest van dit leven kracht, moed en voldoende energie toe om te kunnen overleven en hopelijk van tijd tot tijd stukjes bewustzijn met het inzicht in jezelf, dat je een mooi en krachtig mens bent, met hopelijk ook momenten van toch even kunnen genieten van de iets leukere facetten, die het leven ook kunnen bieden. Vriendelijke groeten, Elly
Ik heb een goed jeugd gehad, maar getrouwd geweest met een Narcist, 19 jaar lang, waarvan 18 jaar cliënt bij GGZ, beiden hebben ze mij altijd de indruk gegeven dat alle foute dingen die er gebeurden mijn fout waren, ik moest veranderen, door mij kwamen zijn vrienden niet meer........heb toen mijn 1ste ZM poging gedaan, stond bij het spoor, de politie pikte me op........heb toen een jaar in Dagtherapie gezeten bij Jan Wier GGZ ziekenhuis in Tilburg..... Daarna 13 jaar Melleril geslikt om mijn huwelijk te redden, want ik voelde dat het weer fout ging, ik kreeg na feestjes in de auto al een uitbrander dat ik te druk zou zijn geweest, voelde me een kleuter dan.......maar minder praten lukte me niet.....Heb ik altijd al gedaan, weet ook niet waarom, weet ook niet hoe ik het moet stoppen.........NU nog niet.......en nog kotsen mensen mij uit en nog heb ik geen vriendinnen, en zelfs mijn beide kinderen hebben zich van me afgekeerd. Na 19 jaar verliet die Narcist mij en toen zeiden ze bij GGZ dat hij mij en onze kinderen Psychisch mishandeld en Emotioneel mishandeld had........waarom hadden ze mij dat niet eerder verteld? Tja, hij was geen cliënt bij hun, pffffffffffff. Wat een kl*te antwoord. Mijn leven en dat van de kinderen laten verknallen omdat hij het zo goed had kunnen spelen dat ik degene was waar alles aan lag, en dat hij niet de cliënt was???????? Bullshit! Ik heb in die tijd een paar keer op IC gelegen na een ZM poging en werd er als een paria behandeld, want waar haalde ik het gore lef vandaan om een eind aan mijn eigen leven te willen maken? Pfffffffff. Ik ben nu jaren verder en weer een scheiding........ Zit alleen in een dorp waar ik niemand ken en wéér kotsen ze me uit omdat ik teveel en te hard praat............Niemand wil mij in de buurt hebben, is het dan niet logisch dat ik me leeg en moe voel? Heb geen zin meer om te vechten, zoeken enz. En ZM plegen? Ach, ze willen schijnbaar mij niet hebben daar boven, het is niet mijn tijd. Ik zal op de een of andere manier iets moeten leren uit het feit dat iedereen zich van me afkeert........Ik voel me behoorlijk dom, want snappen doe ik het nog steeds niet........ Ik voel me zo verdomde alleen............ :'(
Jonice maakt veel los. Als eenzame wolf leer je volledig alleen op jezelf te vertrouwen. Voor mijzelf kwam de ommekeer toen ik synchroniciteit ontdekte. Er bleek nog een volledige " wereld" bij te komen ,waardoor ik leerde vertrouwen op dat wat er is. Dat wat je grootste obstakel in je leven leek, kan een " geschenk" blijken te zijn waardoor je gekomen bent waar je nu bent. Je hebt kracht en moed Peter, dit is niet jouw eindpunt, slechts het begin van een nieuwe ontdekkingsreis. We zijn daar waar we moeten zijn. Laten we samen medereizigers zijn en elkaar steunen. Ik wens een ieder toe dat er een andere blik verkregen wordt op wat je werkelijkheid leek te zijn! En dat er bijzondere dingen op ieders pad mogen komen.......veel liefs Anita