Je ziel heeft gezonde rituelen nodig zodat ze goed doorvoed blijft. Tegenwoordig leven we in een wereld waarbij alles sneller gaat dan dat je daadwerkelijk bij kunt houden. Angst is het verzoek van je ziel aan jou om te vertragen en tot rust te komen. Je ziel heeft lak aan het concept van tijd; het beweegt op het ritme van de natuur dat al sinds het begin der tijden gaande is. Zowel de aanwezigheid van angst als je verdoofd voelen zijn sterke aanwijzingen dat je ziel uitgedroogd is geraakt. In dit artikel legt Sheryl Paul, auteur van Nooit meer bang voor angst, uit waarom rituelen zo belangrijk zijn voor je ziel.
Alles moet sneller en overal zijn veel te veel mensen. Alles wat ons vertraagt en ons dwingt om geduld op te brengen, en alles wat ons terugbrengt in de langzame cycli van de natuur, helpt ons. – May Sarton, Journal of a Solitude
Dwangmatig en obsessief gedrag
Door de eeuwen heen heeft de mensheid rituelen ontwikkeld die haar hielp om de fragiele drempels van de mijlpalen en transities in hun leven te doorlopen, wanneer de sluier tussen werelden dunner is en we ons maximaal bewust zijn van het verlopen van tijd, verandering, verlies en dood.
Gevoelige mensen zijn zich bewust van hoe kwetsbaar we zijn op deze drempels en hoe kwetsbaar het leven in zijn geheel eigenlijk is. Zonder een gezonde mate van verankering slaat onze ziel op hol en zoeken we de oplossing in obsessief en dwangmatig gedrag om op die manier de illusie van controle levend te houden. Dwangmatig en obsessief gedrag kan zich naar buiten toe uiten door steeds te controleren of de deuren wel op slot zijn en de oven wel uit staat. Naar binnen toe uit het zich door middel van mentale obsessies, zoals het eindeloos op internet naar bevestiging te zoeken voor het haakje waaraan jouw angst zich vastklampt.
Onze cultuur diagnosticeert zulk obsessief en dwangmatig gedrag graag als indicatie dat er sprake is van een of andere kwaal. Ik zie zulke symptomen liever als een teken dat er vanbinnen iets onbeschrijfelijk moois leeft: een ziel van uitzonderlijke gevoeligheid die verdwaald is geraakt in een wereld die geen waarde hecht aan de schoonheid van zulke gevoeligheid. En dus zoekt het zijn verankering op de enige manier die het kan. We noemen het dwangmatige rituelen, maar het is eigenlijk spirituele gevoeligheid die op hol is geslagen: het ego dat maar probeert om te voorkomen dat er slechte dingen gebeuren waardoor de toekomst onzeker wordt.
Gezonde ankers
Als kinderen hadden ze ons moeten leren om gezonde ankers te vinden, zodat we veilig in de diepe en rijke wateren van het leven hadden kunnen duiken. Dat geldt zowel voor ons innerlijke als ons ‘uiterlijke’ kind. Gezonde ankers bestaan uit betekenisvolle rituelen, gebeden of poëzie die jou helpen om in contact te komen met je innerlijke bronnen van veiligheid, verbondenheid en comfort. Als je deze elementen kunt inzetten bij het opstaan en bij het slapengaan, nemen je gevoelens van veiligheid en geborgenheid toe en je angst neemt af.
Betekenisvolle rituelen brengen je in contact met iets wat groter is dan jijzelf. Een paar minuutjes vertragen om naar binnen te keren helpt je om in contact te komen met de energie die alle levende wezens met elkaar verbindt. Die energie is er altijd. Je hoeft alleen maar wat dieper onder de oppervlakte van de dingen te kijken en de verslavende aantrekkingskracht te negeren die de illusie van het hebben van controle en het gekwetter van je brein op je uitoefenen. Dan vind je de energie vanzelf.
Oude beschavingen weten al duizenden jaren dat rituelen ons verbinden en ons bewust maken van onze plaats in deze wereld. Het is tijd om die wijsheid nieuw leven in te blazen, de basisbehoefte bloot te leggen die zich uit in alle mentale verslavingen, en daardoor onszelf op het diepst mogelijke niveau te eren: het niveau van de ziel.
Oefening: ontwikkel gezonde rituelen
Stel voor jezelf een ochtend- en een avondritueel samen en voer deze consequent elke dag uit. Je zou een eenvoudig altaar met een kaarsje, bel of gong kunnen construeren, een foto die je inspireert om in contact met jezelf te komen en misschien enkele heilige objecten. Houd daarbij goed voor ogen hoe belangrijk het is om rituelen te bedenken die overeenkomen met jouw waarden en overtuigingen.
Als je je verbonden voelt met een bepaalde religie, dan zijn er talloze rituelen waaruit je kunt kiezen: religieuze teksten lezen, gebeden opzeggen, kaarsen branden. Mocht je niet religieus zijn, laat je dan vooral niet afschrikken door de term ‘ritueel’. Het is niets meer dan een betekenisvolle handeling die je met regelmaat uitvoert. We hanteren allemaal wel bepaalde rituelen, maar de meeste daarvan hebben geen diepere betekenis en dus helpen ze niet bij het smeden van een innerlijk anker of een veiligheidssysteem.
We hebben rituelen voor als we naar bed gaan – zoals wassen, tandenpoetsen, pyjama aantrekken –, maar dat zijn eerder routines dan rituelen. Het is nu tijd om je eigen rituelen te bedenken. Ga voor je altaar zitten, steek een kaarsje aan en doe een van de dingen uit het hiernavolgende lijstje. Je zult zien dat het je ziel van de broodnodige voeding voorziet.
- Lees een goede quote of spirituele tekst (het is handig om een boek bij je altaar te hebben liggen).
- Spreek een gebed uit.
- Doe ademhalingsoefeningen.
- Beoefen mindfulness.
- Gebruik een mantra om verbinding te maken met de liefde voor jezelf.
- Luister naar audio waarvan je een gevoel van verbondenheid krijgt (alles van soundstrue.com).
- Leer een gedicht vanbuiten.
- Doe yoga.
- Maak een lijst met dingen waar je dankbaar voor bent.
- Vertrouw je dromen aan het papier toe.
- Bedenk een goede intentie voor vandaag. Zet je zintuigen vol open om de wereld om je heen waar te nemen en te ontvangen: luister naar zingende vogeltjes in de ochtend en het ruisen van de bomen ’s avonds. Als je in een stad woont, open je hart dan voor de energie van medeleven die elk levend wezen via een onzichtbaar geweven web met elkaar verbindt.
Hoe alerter je bent op het eerste voorteken dat je ziel in de ban van angst dreigt te raken is het belangrijk om aan jezelf te vragen wat je nodig hebt. Soms is dat niet veel meer dan uit je stoel komen om een frisse neus te halen. Dat is dan je ziel die zegt: ‘Genoeg gezeten, genoeg gewerkt. Ik heb trek en het is tijd om aandacht aan mezelf te besteden. Laten we ergens gaan zitten. Of zal ik een gedicht gaan lezen?’ Je ziel herstelt binnen enkele seconden zodra je blootsvoets door het gras loopt of naast een uitbundig bloembed gaat zitten.
Denk eraan: angst is een vriend, geen vijand. Het levert boodschappen bij je af die wijzen op een behoefte of een wond vanbinnen die aandacht nodig heeft. Hoe nieuwsgieriger jij zelf reageert, hoe meer je zult helen. Hoe meer je heelt, hoe beter je het geschenk van je werkelijke identiteit en persoonlijkheid met de wereld kunt delen.
Nooit meer bang voor angst
Angst is op hol geslagen gevoeligheid. Sheryl Paul neemt je mee naar de bron van je angsten en laat je compassie met jezelf voelen. In dit diepgaande en tegelijkertijd praktische boek geeft ze oefeningen bij acute angst en oefeningen die je helpen diepere lagen van angst te ontcijferen en te helen.
Lees ook deze artikelen:
Stel je voor dat je angst eigenlijk je intuïtie is die je vertelt dat er iets mis is?
Verborgen wonden: pijn loslaten die niet van jou is en heel jezelf van schaamte
Wat je kunt doen wanneer gevoelens van angst je overspoelen
Sheryl Paul is psychotherapeut, opgeleid in Jungiaanse dieptepsychologie en heeft een master in counselling. Ze is geïnspireerd door o.a. Robert Johnson, Marion Woodman, Joseph Campbell en Carl Jung.
