Ons menselijke brein is door de generaties heen steeds verder ontwikkeld. Bij de meeste mensen is er zo een gezond evenwicht tussen het narcistische en het altruïstische ontstaan. Helaas is dat niet bij iedereen het geval. Maar wat zorgt er dan voor dat sommige mensen meer narcistisch of meer altruïstisch zijn?
Op een bepaald punt in mijn leven vroeg ik mezelf af waarom sommige mensen verschrikkelijke dingen doen en andere juist zo onbaatzuchtig zijn. Ik wilde weten wat sommige mensen meer egocentrisch of juist meer empatisch maakt dan anderen. Waarom zitten mensen zo verschillend in elkaar? Dat was mijn grootste vraag en de zoektocht naar het antwoord veranderde de loop van mijn leven.
Inmiddels ben ik gaan begrijpen waar het menselijk vermogen en onvermogen om te zorgen voor anderen vandaan komt en hoe het zich wel of niet ontwikkelt. Ik realiseerde me al snel dat er twee uitersten zijn, met alles wat daartussen ligt. Het ene uiterste is het narcisme, dat gebaseerd is op buitensporige eigenliefde en egocentrisme. Het andere uiterste is het altruïsme, het onbaatzuchtige, bedoeld om anderen ten goede te komen.
Narcisme versus altruïsme
Toen ik begon met het verschil te analyseren, ontdekte ik dat het bij mensen met de narcistische aandoening ontbreekt aan het verlangen om anderen te helpen. Ze zijn vaak koud, onverschillig en erg op zichzelf gericht.
Narcisten zijn van mening dat ze superieur zijn. Ze hebben weinig aandacht voor de gevoelens van anderen, ongeacht wie dat zijn (echtgenoot, kinderen, ouders, broers, zussen, vrienden, collega’s, etc.). Ziekelijk narcistische mensen kunnen, zonder schuldgevoel, empathie of geweten, elke vorm van misbruik inzetten om ervoor te zorgen dat aan hun eigen behoeften wordt voldaan.
Buitengewone altruïsten hebben ook bepaalde dingen gemeen, zoals snel hulp geven aan een wildvreemde. Ze zijn beter in het herkennen van de nood van andere mensen. Altruïsme is juist een gedrag dat alleen de andere ten goede komt.
Maar waarom?
Wat intrigerend is, is dat de hersenen van buitengewone altruïsten en narcisten een aantal bijzondere verschillen hebben. De amygdala, (het deeltje van onze hersenen waar de vecht- of vluchtreactie en ook de motivatie wordt geproduceerd) is het belangrijkste orgaan voor het produceren van mededogen en empathie.
De amygdala is bij extreem narcistische mensen gemiddeld kleiner en blijkt ook minder actief te zijn. Ook de hersenen van buitengewone altruïsten laten een aantal bijzondere kenmerken zien. Hun amygdala is juist actiever en groter dan gemiddeld. Hierin ligt dan ook waarschijnlijk het antwoord op de vraag waarom sommige mensen meer zorg voor anderen hebben en anderen puur en alleen aan zichzelf denken; de hersenen werken gewoon anders.
Invloed van narcistische mensen minimaliseren
Het is belangrijk om te weten dat het contact met een buitensporig narcistisch persoon je mentale, emotionele én fysieke welzijn kan bedreigen. Het is dan ook essentieel om te begrijpen dat de narcistische persoonlijkheidsstoornis een ernstige psychische aandoening is, die veel schade voor de omgeving kan veroorzaken.
In staat zijn om het schadelijke gedrag te herkennen en effectief te hanteren is de eerste stap om de invloed van narcistische mensen te minimaliseren. Je zult niet in staat zijn om hen te veranderen. Maar je kunt wel veranderen hoe je er zelf mee omgaat. Manieren om het narcisme in je leven te hanteren lees je in het boek Voorbij het narcisme, in je werk, familie en relaties van Mjon van Oers.
Voorbij het narcisme
In ‘Voorbij het narcisme in je relaties, familie en werk’ laat Mjon van Oers op een heldere manier zien hoe narcisme invloed kan hebben op alle facetten van het leven én wat je kunt doen om jezelf te beschermen.
Lees ook deze artikelen:
Narcisten in de liefde: vermomd als de ideale liefde
11 tekenen dat het tijd is om je (narcistische) relatie te beëindigen
Grote alarmsignalen: zo herken je een ongezonde nieuwe relatie!
Beeld: Photo by Cerys Lowe on Unsplash
Mjon van Oers is een toonaangevende autoriteit op het gebied van narcisme in relaties. Haar pioniersgeest levert transformerende publicaties op, waarmee ze al duizenden vrouwen én mannen geholpen heeft om te herstellen van narcistisch misbruik. Zij is sinds 1992 zelfstandig auteur en schrijft (ook) over bewegen, gezondheid, mens en relaties. Haar publicaties, onder andere over narcisme, verschenen in diverse tijdschriften, online artikelen, e-books en boeken. Mjon schrijft niet alleen, zij geeft ook workshops, lezingen en inspireert als trainer.
Prachtig boek...een grote openbaring heel veel dank.
Interessant! Maar waarom "hersenen werken gewoon anders" ? Is het gewoon zo omdat het maar zo is of kan het zijn dat bepaalde gebieden in de hersenen minder of juist teveel zijn geprikkeld ergens in het verleden van de persoon, waardoor de amygdala minder actief of juist actiever is? Ik vraag het me ook al bijna mijn hele leven af....
Wat een cliffhanger! Super interessant artikel (en dossier), alleen blijf ik achter met de vraag waarom sommige mensen meer narcistisch zijn en sommige mensen meer altruïstisch... Blijkbaar is het in ons lichaam terug te vinden of we meer het een of ander zijn, maar waarom (of waardoor?) ontstaat dit verschil?