Angst op zichzelf is niet erg. We zeggen bijvoorbeeld dat moed niet de afwezigheid van angst is, maar juist stappen durven te zetten wanneer je bang bent. Maar angst kan in ons lichaam gaan vastzitten en daar chaos teweeg brengen. Alberto Villoldo schreef Mind body spirit over het ontgiften van je lichaam, geest en ziel. In dit artikel legt hij uit wanneer angst een schadelijke emotie is en wanneer het slechts een gevoel is dat bij het brede scala aan ervaringen hoort dat we als mensen hebben.
Wij kunnen ziek worden van onze eigen angst. De meeste van onze problemen worden veroorzaakt door niet geheelde emoties en de belangrijkste daarvan is angst. Emoties zijn een oud overlevingsprogramma, vastgelegd in het limbische brein. Als schadelijke emoties je denken en je zenuwstelsel overheersen, breng je jezelf in gevaar.
Om op te houden met denken dat je slachtoffer bent van je omstandigheden en te veranderen in een held die op ontdekkingstocht is, moet je je emoties helen. Je hoeft niets bijzonders te doen om daartoe de kans te krijgen, want het leven biedt je ruim voldoende gelegenheden en stresssituaties om jou te leren hoe je schadelijke emoties zoals angst en woede omzet in positieve gevoelens als compassie en liefde.
Het verschil tussen schadelijke emoties en gevoelens
Ik maak onderscheid tussen schadelijke emoties, die kunnen voortwoekeren en ons kunnen vergiftigen, en gevoelens, die authentiek zijn en van moment tot moment veranderen. Je bent in een spontane opwelling boos op je kinderen of op je partner en plotseling gaat er een stroom chemische stoffen door je lichaam en je brein. Maar het is weer snel voorbij en kort erna ben je weer gelijkmoedig gestemd.
Schadelijke emoties kunnen echter uren, dagen of zelfs jaren in je lichaam aanwezig blijven en zich nestelen in de neurale netwerken van je hersenen. In haar boek My Stroke of Insight legt hersenwetenschapper Jill Bolte Taylor het verschil uit tussen gevoelens en emoties: ‘Anderhalve minuut nadat de emotie getriggerd wordt, is de chemische component van mijn woede al weer uit mijn bloed verdwenen en is mijn automatische reactie voorbij.
Als ik na die anderhalve minuut nog boos ben, dan is dat omdat ik ervoor heb gekozen die reactie in stand te houden. Van moment tot moment maak ik de keuze mee te gaan in mijn neurologische patroon of terug te keren naar het huidige moment.’
Angst maakt blind
Angst is een van de meest schadelijke emoties die wij kennen. Angst maakt ons blind voor de mogelijkheden die we hebben; als we doodsangsten uitstaan, zien we geen uitweg meer. Angst zet het vecht-of-vluchtmechanisme in werking, anders gezegd: angst activeert de HPA-as. Dit is de verbinding tussen enerzijds de hypothalamus en de hypofyse, twee onderdelen van de hersenen die ongeveer zo groot zijn als een erwt, en anderzijds de bijnieren, die zich vlak boven de nieren bevinden.
Als je je bewust bent van gevaar, in je verbeelding of daadwerkelijk, geven de hersenen een stresssignaal aan de HPA-as, waardoor de bloedtoevoer naar de prefrontale cortex afneemt, het deel van de hersenen dat in mogelijkheden kan denken.
Wat je overkomt en hoe je daarop reageert
Er zijn natuurlijk reële gevaren, maar hoe je daarop reageert is jouw keus. Om niet langer prooi te zijn, moet je de overtuigingen loslaten die in jou het beeld versterken dat de wereld eropuit is je te pakken. Als je eenmaal doorhebt dat het je overtuigingen zijn die jou stress bezorgen en niet de situaties die je meemaakt of andere mensen, kun je in harmonie met je omgeving gaan leven, in plaats van het gevoel te hebben dat je vastzit in een oorlogsgebied.
Mind body spirit
Ben je benieuwd geworden naar hoe je angst kunt loslaten wanneer het een schadelijke emotie is geworden? En zou je willen ontdekken hoe je lichaam op celniveau werkt als het gaat om energie vasthouden of laten stromen? Dit artikel is een fragment uit Mind body spirit van Alberto Villoldo. Hij combineert de kennis van de sjamanen uit de Amazone met wetenschappelijke inzichten waardoor je de samenhang tussen je lichaam, geest en ziel beter gaat begrijpen en je beter voor jezelf kunt zorgen.
Lees ook deze artikelen:
Psoas: de spier van de ziel en het loslaten van angst en spanning
Stel je voor dat je angst eigenlijk je intuïtie is die je vertelt dat er iets mis is?
Angst en voeding: wat kan je doen om angst in je lijf te verminderen?
Alberto Villoldo is psycholoog en medisch antropoloog en deed diepgaand onderzoek naar de geneespraktijken van sjamanen in de Amazone en de Andes. Zijn kennis geeft hij onder meer door in zijn opleidingsinstituut The Four Winds in Chili.
