Wat is een narcist? De 9 kenmerken van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis
Door Mjon van Oers
Hoe ga je om met een narcist in je leven? En wat is een narcist precies? Mjon van Oers, narcisme-expert, schreef verschillende boeken over het omgaan met narcisten in je omgeving. In dit luisterartikel hoor je wat ze bedoelt als ze het woord ‘narcist’ gebruikt. Ook vind je de lijst met 9 kenmerken van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis.
We hebben allemaal een unieke persoonlijkheid, die bestaat uit aspecten als voorkeuren, gewoonten, stemmingen, motieven, waarden, houdingen en moraal. Wie we zijn, wat we geloven, wat we onder liefde en haat verstaan, wat onze angsten, verlangens en zorgen zijn over iets en hoe we hebben geleerd om onszelf en anderen te zien, vormen onze persoonlijkheid. De combinatie van al deze aspecten bepaalt hoe we handelen en reageren.
Een persoonlijkheidskenmerk kun je omschrijven als een opvallend en duurzaam patroon van gedachten, gevoelens en gedrag; een consistente manier om zaken te zien in wisselwerking met anderen en onszelf. We omschrijven onszelf en anderen vaak door een opsomming van eigenschappen: onzeker, dominant, charmant enzovoort. Wanneer een bepaalde eigenschap zich af en toe manifesteert, is het gewoon een onderdeel van de menselijke natuur. Maar zo’n universele menselijke eigenschap wordt een persoonlijkheidskenmerk wanneer zij routinematig voorkomt bij een persoon.
Er zijn tal van persoonlijkheidskenmerken. Al deze kenmerken hebben uitersten en kunnen uitmonden in grensoverschrijdend gedrag. Dat gedrag wordt gekenmerkt door destructieve gedachten en handelingen die tot uiting kunnen komen in praktisch alle gebieden van het leven.
Over het algemeen vraagt alles wat afwijkt van het ‘gewone’ om een ‘etiket’. Zo hebben we voor mensen met bepaalde persoonlijke kenmerken namen bedacht als autistisch, antisociaal en paranoïde. Narcistisch is ook zo’n etiket.
Het lastige met termen als ‘narcist’ en ‘narcisme’ is dat mensen er vaak heel verschillende dingen mee bedoelen. ‘Narcisme’ is een containerbegrip geworden voor een heel scala aan menselijke gedragingen, variërend van ietwat irritant gedrag tot een zeer ernstige persoonlijkheidsstoornis.
In Voorbij het narcisme houdt Mjon van Oers zich vooral bezig met narcisme als persoonlijkheidsstoornis. Een persoonlijkheidsstoornis definiëren we in deze context als een terugkerend patroon van menselijk gedrag dat door de omgeving als grensoverschrijdend, verstorend en destructief wordt ervaren.
Mjon van Oers, uit: Voorbij het narcisme
9 kenmerken van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis volgens de DSM
Wereldwijd geldt de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (Handboek voor de Classificatie van Psychische Stoornissen DSM) als het standaardwerk voor professionals om psychische aandoeningen te diagnosticeren. De DSM geeft negen criteria die van toepassing zijn op een narcist. Een persoon die voldoet aan tenminste vijf van deze negen criteria heeft een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS). De negen criteria zijn:
- Heeft een opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid (overdrijft bijvoorbeeld de eigen prestaties en talenten, verwacht te worden erkend als superieur, zonder de erbij horende prestaties).
- Is gepreoccupeerd met fantasieën over grenzeloos succes, grenzeloze macht, genialiteit, schoonheid of ideale liefde.
- Gelooft dat hij ‘heel speciaal’ en uniek is en alleen begrepen kan worden door, of hoort om te gaan met, andere heel speciale mensen (of instellingen) met een hoge status.
- Heeft een excessieve behoefte aan bewondering.
- Heeft het gevoel bijzondere rechten te hebben, dat wil zeggen onredelijke verwachting van een uitzonderlijk welwillende behandeling of een automatisch meegaan met zijn verwachtingen
- Exploiteert anderen (maakt misbruik van anderen om zijn of haar eigen doelen te verwezenlijken).
- Heeft een gebrek aan empathie: is niet bereid de gevoelens en behoeften van anderen te erkennen of zich ermee te identificeren.
- Is vaak afgunstig op anderen of gelooft dat anderen afgunstig zijn op hem of haar.
- Toont zich arrogant of hooghartig in houding of gedrag.
Luisterfragment
Hoe kom ik aan het luisterboek Voorbij het narcisme?
Herken je de kenmerken in iemand met wie je in het dagelijks leven veel omgaat? Wil je weten hoe je hier beter mee om kunt gaan? Benieuwd naar het gehele luisterboek? Het is verkrijgbaar via o.a. Fluister, Storytel, Bol.com en Luisterrijk. Wij verwijzen je door naar deze webshops, omdat het nog niet mogelijk is om in onze eigen webshop (Boekenwereld) luisterboeken aan te bieden.
Wanneer je een luisterboek koopt bij Luisterrijk, kun je het direct downloaden en beluisteren, wel zo handig! Voor het eerst een luisterboek kopen? Hier wordt stap voor stap uitgelegd hoe èn kun je het eerst uitproberen met een gratis luisterboek!
Mjon van Oers is een toonaangevende autoriteit op het gebied van narcisme in relaties. Haar pioniersgeest levert transformerende publicaties op, waarmee ze al duizenden vrouwen én mannen geholpen heeft om te herstellen van narcistisch misbruik. Zij is sinds 1992 zelfstandig auteur en schrijft (ook) over bewegen, gezondheid, mens en relaties. Haar publicaties, onder andere over narcisme, verschenen in diverse tijdschriften, online artikelen, e-books en boeken. Mjon schrijft niet alleen, zij geeft ook workshops, lezingen en inspireert als trainer.
