Wat je wel én wat je beter niet kunt doen om iemand te helpen die depressief is
Door Irene Langeveld
Iemand die door depressie heen gaat kan alle hulp gebruiken. Tenminste, dat zou je zeggen… Maar er zijn ook dingen die niet behulpzaam zijn of juist het tegenovergestelde effect bewerkstelligen. In dit artikel de belangrijkste dingen die je kunt doen of zeggen die juist wel én juist niet helpen als je vriend, vriendin of familielid door depressie heen gaat. Gebaseerd op mijn eigen ervaringen op mijn reis door depressie.
Wat helpt niet?
Mee-lijden
Het is logisch dat het jou raakt als iemand die dichtbij je staat worstelt met depressie. Maar als je steeds weer benadrukt hoe erg jij het vindt dat ik het zo moeilijk heb, ga ik me op den duur schuldig voelen dat ik dit op jouw bordje leg. En ik wil jou niet tot last zijn, dus zal ik me verder van je terugtrekken. Onthoud: dit gaat even niet over jou, het gaat over degene die door de depressie heen gaat.
Zorgen maken
In het verlengde daarvan: als je uitspreekt dat je je zorgen maakt om mij, ga ik me nog meer zorgen maken om mijzelf. Zorgen maken lijkt misschien een daad van liefde, maar voelt als een daad van niet-vertrouwen. Als jij helemaal 100% vertrouwen had in mij en in mijn proces, zou je je dan zorgen maken? (het antwoord is: ‘nee’).
Ongevraagd advies geven
Iemand die door depressie heen gaat is zoekende naar de weg naar boven. Maar ongevraagd advies geven helpt niet. Als je depressief bent is het heel moeilijk om te filteren wat wel en niet zinvol is. Adviezen van verschillende mensen die elkaar tegenspreken zijn dan heel ingewikkeld.
Daarnaast kun je mij het gevoel geven dat ik zelf niet voldoende kennis of vaardigheden heb om hieruit te komen, of dat het pad wat ik volg met de keuzes die ik maak en de hulp die ik ontvang niet goed (genoeg) is. Ongevraagd advies kan mij het idee geven dat ik jouw pad moet volgen, in plaats van op mijzelf te vertrouwen.
Wel kun je natuurlijk aangeven dat je beschikbaar bent voor vragen, steun of advies wanneer ik daar zélf voor kies.
Oordelen
Uit ongevraagd advies straalt ook vaak een oordeel. Deze fase is ‘verkeerd’ en moet je zo snel mogelijk achter je laten. Geloof me, dat is het enige wat je wilt als je depressief bent. Maar oordelen of suggereren dat het tijd wordt om dit achter je te laten, dat ‘geluk een keuze is’, etc. helpen mij niet om mij beter of meer hoopvol te voelen, laat staan dat het me praktisch gezien helpt om uit de put te komen. Ook bagatelliseren (‘iedereen heeft wel eens een dipje’) of beginnen over creatiekracht (‘je bent geen slachtoffer, kies iets anders’) is misschien lief bedoeld maar helpt mij geen stap verder.
Wat je wél kunt doen om iemand te helpen die depressief is
Vertrouwen uitspreken
Wanneer jij uitspreekt dat je er vertrouwen in hebt dat ik hier uit ga komen, dan helpt dat enorm. Een vriendin van mij schreef: ‘ik wou dat ik kon zeggen dat je nu de bodem bereikt hebt (ik hoop het echt) maar dat kan ik niet… maar ik weet dat, hoe diep je ook moet gaan, jij hier altijd uit zult komen’. Dat soort uitspraken helpen mij verbinden met mijn eigen vertrouwen in mezelf. Het is eerlijk, biedt geen beloftes die je niet waar kunt maken (zoals ‘morgen voel je je vast beter’) en is ondersteunend en bemoedigend tegelijkertijd.
Denk aan de uitspraak: ‘een vriend is iemand die het lied van je ziel kent en het voor je zingt wanneer jij de woorden bent vergeten’. Dat is precies wat vertrouwen uitspreken doet. Het helpt iemand die door depressie heen gaat om het vertrouwen in zichzelf weer te vinden en weer te verbinden met de kracht, de wijsheid en het doorzettingsvermogen waarvan hij/zij weet dat het ergens van binnen zit, maar in deze fase regelmatig kwijt raakt.
Zie jij nog steeds de wijsheid en kracht in de persoon die door depressie heen gaat? Spreek het uit, blijf die spiegel voorhouden. Op mijn meest kwetsbare momenten waren er mensen die zeiden: ‘wat ben jij sterk’ of ‘ondanks alles klink je zo krachtig’. Krachtig of sterk was wel het laatste wat ik me op dat moment voelde… maar die spiegel hielp mij ook weer om juist weer met die kracht in mezelf te verbinden.
Beschikbaar zijn
Als je depressief bent is het steeds moeilijker om verbinding te leggen met anderen. Vaak zijn er gedachten als ‘wie zit er nou op mij te wachten (als ik mij zo voel)’ of speelt de angst om anderen tot last te zijn. Vooral als de depressie al wat langer duurt of heftiger wordt kan dat een probleem worden. De natuurlijke reactie is om terug te trekken, terwijl het juist helpt om te verbinden met (vertrouwde) anderen.
Als jij mij laat weten dat ik altijd bij je kan aankloppen, hoe ik me ook voel, dan is dat een grote strohalm of reddingsboei die je me toewerpt. Ik kan dan zelf kiezen of en wanneer ik daar gebruik van wil maken, maar ik voel me dan vrijer om contact te leggen als het écht even heel moeilijk is. Dat voorkomt een isolement, wat de depressie nog erger maakt.
Je kunt me ook helpen door zelf regelmatig even ‘in te checken’ en te vragen hoe het met me gaat. Daarmee hoef ik niet de (soms hele hoge) drempel over om contact met jou te leggen.
Herinneren
Als je depressief bent kan het moeilijk zijn om vertrouwen te houden in een goede afloop. Help mij herinneren aan de eerdere keren dat ik door moeilijke fasen ben gekomen, zodat ik dat vertrouwen weer beetje bij beetje op kan bouwen. Hoe langer je mij kent, hoe meer voorbeelden je hiervan kunt geven.
Ben je zelf depressief geweest en er weer uitgekomen? Ook dat helpt. Als jij het kunt, kan ik het waarschijnlijk ook. Laat me weten wat je herkent in mijn verhaal, dan voel ik me minder alleen. Maar blijf vooral luisteren…
Luisteren
Niemand kan een depressie voor iemand anders oplossen. Je kunt wel luisteren. Zonder oordeel en zonder advies. Vraag wat me dwars zit, wat ik het moeilijkst vind. Vraag naar mijn goede en naar mijn slechte momenten. Vraag naar hoe ik me NU voel. Vraag naar wat ik nodig heb, hoe je mij kunt helpen (ook al is dat soms een hele moeilijke vraag om te beantwoorden).
Geef in ieder geval aan dat je er bent, dat het oké is om depressief te zijn en dat het uiteindelijk echt weer goed komt. Als jij dat vertrouwen uitstraalt in alles wat je zegt en doet, help je mij dat vertrouwen weer in mezelf te vinden.
Wanneer alles uitgesproken is wat op dat moment gezien wil worden, komt er vaak weer ruimte om over andere dingen te praten. En dat helpt dan weer om de zinnen te verzetten en weer te verbinden met het leven voorbij depressie.
Op deze manier luisteren, meebewegen, beschikbaar zijn en zonder oordeel ondersteunen zijn de grootste cadeaus die je kunt geven aan iemand die door depressie heengaat. Zodat uiteindelijk het licht weer gaat schijnen en de reis daar naar toe een beetje minder eenzaam wordt.
“No one said it would be easy, they just promised it would be worth it.”
P.S. Ben jij zelf depressief? Zowel regulier (via de huisarts) als alternatief (acupuntuur, klassieke homeopathie) zijn er mensen beschikbaar om je te helpen. Je moet het zelf doen, maar je hoeft het niet alleen te doen.
Deze blog is geschreven vanuit persoonlijke ervaring. Wil je meer weten over mij en mijn werk voor hooggevoelige mensen óf heb je behoefte aan gratis meditaties om weer even te verbinden met de rust in jezelf en wat belangrijk is voor jou? Klik dan hier
Perfect verborgen depressie
Het lastige aan depressie is dat je het aan de buitenkant niet altijd kunt zien. Daar gaat ook Perfect verborgen depressie van Margaret Robinson Rutherford over. Die ene persoon die alle ballen hooghoudt, maar misschien vooral hard bezig is de leegte niet te voelen. Dit boek geeft inzicht in hoe perfectionisme heel gevaarlijk kan zijn voor je welzijn, ook al zien anderen er aan de buitenkant niets van – en heb je zelf misschien ook niet door hebt hoe erg je er aan toe bent.
Lees verder over de perfect verborgen depressie:
De vijf fasen van heling bij een perfect verborgen depressie
Psycholoog: wat kan de oorzaak zijn van zwaarte en traagheid bij een depressie?
Inzichten: leren omgaan met perfectionisme
Zo kun je contact maken met emotionele (oude) pijn om te helen
Irene Langeveld helpt sinds 2010 hooggevoelige mensen om zich thuis te voelen in zichzelf en in de wereld. Ze helpt je om te landen in je lijf, bij jezelf te blijven en op je eigen innerlijke kompas te vertrouwen. Wanneer je goed verbonden bent met jezelf, kun je van daaruit verbinden met de wereld om je heen zonder daarbij jezelf te verliezen. Je kunt met Irene werken in individuele begeleiding of in verschillende online (meditatie)cursussen en workshops. Daarnaast vind je vele gratis meditaties op haar website.
Zo zie je maar dat iedereen verschillend is....!!!!! En wat ik erg belangrijk vind....., je HEBT een depressie. Je BENT GEEN depressie. Iedereen heel erg veel sterkte als je nu last hebt van een depressie. Wees lief voor jezelf☺️
Dit had ik zo graag eerder willen weten. Ik ben zo niet helpend geweest, met de best bedoelingen. Pas nu ik zelf bestookt word met allerlei goed bedoelde adviezen denk ik het te begrijpen.
Wat een mooi artikel, zoals jij het beschrijft heb ik het ook ervaren. ❤
Wat een prachtige tekst. Het doet me zelfs bedenken dat we ten opzichte van een vriend(in), familie, partner, collega(‘s) en noem maar op niet enkel zo te handelen hebben indien ze depressief zouden zijn. Gewoon altijd, denk ik dan. Er gewoon zijn zonder op te dringen, in elke situatie, depressief of burn out, of zelf gewoon effe het noorden kwijt zijn. Dankjewel voor deze tekst
Een heel mooi artikel. Ikzelf ga door een zware depressie, de belangrijkste vrouw, mijn moeder ben ik plots verloren, en begrip, een telefoontje, medeleven, heb ik van "beste" vrienden niet gelregen, wel vele oordelen. Letterlikk de deur en het vontact gesloten. Dit doet ontzettend pijn omdat je eelc niet sterk genoeg bent.. Wie dit leest: wees er boor mekaar en inderdaad als je het niet begrijpt: luister, geen oordeel, maar sluit geen deuren!