Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft een diepgaand gedragspatroon van ingebeelde grootsheid, grote behoefte aan bewondering én een gebrek aan empathie voor anderen. Het narcistische ego was misschien ooit nuttig om ons te brengen tot waar we nu zijn. Maar hebben we het nu eigenlijk nog nodig? Of kunnen we zonder het ‘extreem’ narcisme en zijn we als mensheid onderweg naar een nieuw paradigma; ver voorbij het narcisme?
In het dagelijks taalgebruik wordt het begrip ‘narcist’ steeds breder gehanteerd en vaak zelfs met een positieve ondertoon. Er is een zekere mate van acceptatie en zelfs van beloning van het gedrag van het zeer berekenende, op zichzelf gerichte, neerbuigende en niets en niemand ontziende narcistische individu. Dit komt mede doordat de huidige westerse, materialistische cultuur en de daarbij horende economische systemen een extreem narcistische levensstijl ondersteunen. We weten al dat de narcistische stoornis ongeneeslijk is op het persoonlijke vlak, maar betekent dat dan ook dat het onvermijdelijk is in de samenleving? En dat we het maar gewoon moeten accepteren? Betekent dit dat de ‘narcistische epidemie’ niet kan worden gestopt? Is het iets wat we kunnen wegredeneren met ‘dit is hoe het altijd is geweest?’
Narcisme door de jaren heen
Het idee dat het buitensporige narcisme niet kan worden gestopt, is vermoeiend en frustrerend. Wat we niet moeten vergeten is dat we als mensheid deel uitmaken van vier miljard jaar evolutie van het leven. Het narcistische ego diende in dat opzicht ooit een belangrijke rol in de ontwikkeling en overleving van onze soort. Het was nuttig in de tijd waarin het leven letterlijk nog een kwestie was van ‘survival of the fittest.’ We kijken nu nog steeds vanuit ons ‘oude brein’ naar uiterlijke zaken die vroeger belangrijk waren. Dat kan leiden tot keuzes die niet goed voor ons zijn. Tegenwoordig komt dit vooral tot uiting in de noodzaak om indruk op anderen te maken. Het manifesteert zich ook in de strijd om macht, de behoefte om elkaar te beconcurreren, het instinct om anderen te overheersen, de noodzaak om te controleren, enzovoorts. We zijn geëvolueerd om te denken in termen van overlevingskansen en om gevaar en pijn te vermijden. Een van de illusies hierbij is dat we nog steeds denken dat onze overlevingskansen vergroten door allerlei uiterlijke en materialistische zaken.
Voorbij het narcisme
Bij gebrek aan bewustzijn over ons oude narcistische ego gaan we nog steeds af op redelijk oppervlakkige uiterlijke zaken, die ons uiteindelijk niet gelukkig maken. Echter, langzaam maar zeker begint de omvang van de schade die deze buitensporige narcistische levensstijl aanricht steeds duidelijker te worden. De vraag is wanneer we klaar zijn voor de volgende stap in het evolutionaire proces. Die stap is de ontwikkeling van het bewustzijn in liefde in plaats van angst. Deze stap vereist het besef dat we de mogelijkheid hebben om verder te kijken dan onze angsten en de daaruit voortgekomen grote ego’s en narcistische, brute kracht. De ontwikkeling van de bewuste, spirituele en altruïstische mens is nog in volle gang. Laten we alvast het pad van de liefde kiezen om vooruit te komen en zo op weg gaan naar een nieuwe cultuur. Ver voorbij het narcisme.
Voorbij het narcisme
Wil je meer tips om narcisme te hanteren? Lees meer in het boek Voorbij het narcisme, in je werk, familie en relaties van Mjon van Oers.
Mjon van Oers is een toonaangevende autoriteit op het gebied van narcisme in relaties. Haar pioniersgeest levert transformerende publicaties op, waarmee ze al duizenden vrouwen én mannen geholpen heeft om te herstellen van narcistisch misbruik. Zij is sinds 1992 zelfstandig auteur en schrijft (ook) over bewegen, gezondheid, mens en relaties. Haar publicaties, onder andere over narcisme, verschenen in diverse tijdschriften, online artikelen, e-books en boeken. Mjon schrijft niet alleen, zij geeft ook workshops, lezingen en inspireert als trainer.
