Word jij behandeld als het zwarte schaap van de familie? Dit zijn 9 kenmerken
Door Rebecca Mandeville
Gepest, buitengesloten en/of uitgelachen worden door een familielid zijn kenmerken van de dynamiek rondom het zwarte schaap van de familie. Als zwarte schaap doe je vaak niets verkeerd maar word je toch behandeld alsof jij alles fout doet. Vermoed jij dat dit bij jou gebeurt/gebeurd is? Lees dan deze kenmerken en ervaringen, verzameld door therapeut Rebecca Mandeville, auteur van Het zwarte schaap van de familie.
Je hebt moeite met het uiten van je gevoelens, omdat je vanaf zeer jonge leeftijd hebt geleerd voorzichtig te zijn met te veel van jezelf prijs te geven, omdat dit tegen je gebruikt werd door gezinsleden.
‘Hoe weet ik of ik het zwarte schaap van de familie ben?’ Ik hoor deze vraag vaak van cliënten in mijn coachingpraktijk. Naast het beantwoorden van de zsd-vragenlijst in het boek Het zwarte schaap van de familie, kan het doornemen van de onderstaande ervaringen die veel voorkomen bij kinderen en volwassenen die het slachtoffer zijn van de zwarteschaapdynamiek, ook een manier zijn om te bepalen of je deze rol binnen de familie vervult (of hebt vervuld).
9 ervaringen van slachtoffers van de zwarteschaapdynamiek
Ben ik het zwarte schaap van de familie? Herken je je in deze ervaringen? Dit zijn 9 veelvoorkomende ervaringen van overlevers van de zwarteschaapdynamiek
1. Je omschrijft jezelf als ‘codependent’ of ‘hoogsensitief’ en ‘empathisch’. Je vertoont mogelijk vleigedrag om conflicten te vermijden. Het is ook mogelijk dat je een krachtige vechtreactie hebt en je het niet moeilijk vindt om grenzen te stellen, en dat je zonder enige aarzeling voor jezelf opkomt als je het gevoel hebt dat je op de een of andere manier niet gerespecteerd wordt of dat je grenzen worden overschreden.
2. Je hebt moeite met het uiten van je gevoelens, omdat je vanaf zeer jonge leeftijd hebt geleerd voorzichtig te zijn met te veel van jezelf prijs te geven, omdat dit tegen je gebruikt werd door gezinsleden. Een ouder of ander gezinslid heeft vaak tegen je gezegd dat je ‘kil,’ ‘liefdeloos,’ ‘ongevoelig’, ‘te gevoelig’, ‘harteloos’, ‘egoïstisch’ of ‘dramatisch’ bent, terwijl je gewoon probeerde om je oprechte emoties en ervaringen te uiten, zelfs toen je nog heel jong was.
Als gevolg van het wegstoppen (onderdrukken) van je gevoelens en natuurlijke reacties, kun je verschillende lichamelijke kwalen hebben of kampen met verslaving, codependentie, angst, depressie, piekergedachten of obsessief-compulsief gedrag.
3. Je voelt je als enige verantwoordelijk voor de kwaliteit van je relatie met een ouder, primaire verzorger, dominante broer of zus of andere familieleden. Als er ‘problemen’ zijn in de relatie, wordt dat hoe dan ook gezien als jouw schuld.
4. Je bent door een of meer gezinsleden bestempeld als ‘leugenaar’, ‘gek’ of ‘geestelijk/emotioneel ziek’. Je hebt afstand genomen van je familie als gevolg van de aanhoudende ‘karaktermoord’ in een poging om jezelf te beschermen en jouw persoonlijke schade te beperken.
5. Je ouders hebben je op verschillende manieren als object en onmenselijk behandeld, bijvoorbeeld door te zeggen dat je ‘anders’ was of door je het gevoel te geven dat je incompetent en niet ‘goed genoeg’ was. Een van je ouders kan negatief over je hebben gesproken tegen anderen, ook in jouw bijzijn (bijvoorbeeld: ‘Janie was een erg moeilijke baby, ze heeft heel veel emotionele problemen’), ook tegen vrienden of mensen met wie je verkering had en die je mee naar huis nam.
6. Je geeft jezelf de schuld van alle relatieproblemen die je als volwassene ervaart, omdat je bang bent dat er iets inherent mis met je is en dat je op de een of andere manier beschadigd of gebrekkig bent en dat niemand van je
houdt.
7. Je kunt moeite hebben met het vormen van gezonde hechtingsrelaties en vertrouwensvolle, liefdevolle verbindingen en je geeft jezelf hier de schuld van. Je voelt je aangetrokken tot verslaafden, narcisten of misbruikers, je weet dat dit niet goed voor je is, maar je blijft toch relaties aangaan die je schaden.
8. Je familie bagatelliseert of negeert je persoonlijke of professionele successen. Hoe hoog je aanzien ook is buiten je gezin en familie, voor hen ben je in wezen ‘nep’ en heb je op de een of andere manier iedereen voor de gek weten te houden door te doen alsof je iets bent wat je onmogelijk kunt zijn (bijvoorbeeld succesvol, gezond, goed functionerend, gerespecteerd op professioneel gebied enzovoort). Dit draagt bij aan je ‘bedriegerssyndroom’.
9. Je hebt je contact met een of meer familieleden moeten beperken om je mentale en emotionele gezondheid te beschermen. Je trekt deze keuze wellicht in twijfel of voelt je schuldig, ‘slecht’ of ‘fout’ omdat je afstand hebt genomen van je familie. Gezins- of familieleden kunnen openlijk tegen anderen zeggen dat je het verdient om buitengesloten te worden, terwijl ze zelf geen verantwoordelijkheid nemen voor hun aandeel in de disfunctionele interacties met jou, vooral als ze je openlijk of heimelijk hebben mishandeld of misbruikt.
Fragment uit: Het zwarte schaap van de familie
Het zwarte schaap van de familie
Wil je meer lezen over deze giftige dynamiek en jezelf helen? Het zwarte schaap van de familie van Rebecca Mandeville beschrijft het fenomeen waarbij één familielid de schuld en negatieve projecties van de hele familie draagt.
Lees verder:
- Familiedynamiek: ontdek welke rol jij op je hebt genomen (die je leven bepaalt)
- Giftige gezinsdynamieken: was jij de vredestichter, de ouder van jouw ouders of het zwarte schaap?
- Het verleden in het heden: hoe je emotionele bagage je leven beïnvloedt
